موسس اولین مدرسه دخترانه، استرآبادی است


یاددداشت اول |

■  با مسوولیت سردبیر

 

بی‌بی‌خانم استرآبادی ازاهالی استرآباد و به طور مشخص زاده ی نوکنده در شهرستان بندرگز و از نویسندگان دوران مشروطه است. او در روزنامه‌های حبل المتین، تمدن و نشریه  ی مجلس مقاله می‌نوشت. و جزو اولین زنان روزنامه نگار ایران بود  بیشتر مقالات او در دفاع از آموزش دختران است. او بنیانگذار اولین دبستان دخترانه ایران در سال 1324 بود. شهرت بی‌بی‌خانم استرآبادی به خاطر کتاب معایب الرجال است که  این کتاب را ایشان به طنز و در پاسخ به تادیب‌النسوان نوشته‌است. او را نخستین زن طنزنویس ایران نیز می‌دانند.تادیب‌النسوان کتابی است از نویسنده ای گمنام که نویسنده در آن با لحنی طنزآمیز رفتار مردان با زنان و دخترانشان را توصیف می‌کند. این کتاب در اواخر قرن ۱۳ هجری قمری نوشته شده است. بی بی خانم استرآبادی کتاب معایب الرجال را در پاسخ به تأدیب النسوان نوشته است.دبستان دختران،  نخستین مدرسه‌ای است که در سال ۱۳۲۴ برای آموزش دختران تأسیس شد. افتتاح این مدرسه با مخالفت‌  جدی عده ای  روبه‌رو شد تا جایی که مدرسه را بستند و اجازه فعالیت ندادند و تهدید کردند که آن را تخریب می کنند .بی‌بی خانم به وزارت معارف شکایت کرد،  اما سودی نداشت و در نهایت مدرسه بسته شد.در خاطرات دختر بی‌بی خانم آمده ‌است که یکی از روحانیان بر سر منبر گفته بود: بر این مملکت باید گریست که در آن دبستان دوشیزگان باز باشد.پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی، بی‌بی‌خانم برای دادخواهی نزد صنیع‌الدوله وزیر معارف رفت و سرانجام موفق شد مدرسه را بازگشایی کند به شرط این ‌که مدرسه فقط به دختران ۴ تا ۶سال اختصاص یابد و نام دوشیزگان هم از تابلو مدرسه حذف شود.در واقع بی بی خانم استرآبادی در شکل گیری تحولات فکری جدید در میان گروهی از زنان جامعه ایران  در عهد قاجار نقش موثری داشت.  ایشان نگرش‌ رایج‌نسبت به زنان ایرانی در‌ دورۀ‌ قـاجار را این گونه توصیف می کند:«پشت درهای بسته، محروم‌ از‌ تحصیلات، آموزش‌ و زنـدگی‌ اجـتماعی‌، نـگاه به زن به عنوان موجودی‌ بدون‌ فکر و اندیشه همچون کودکان، محدود به خـانه داری و فـرزندآوری، زنانی که خدمتکاران‌ شوهرانشان‌ بودند.» در دوره ای که تفکر و تصور اکثر قریب به اتفاق مردم جامعه این بود که تحصیل زنان، مغایر با تعالیم اسلامی است‌ و شرط عفت را انزوا و خانه نشینی و بی سوادی زنـان می دانستند بی بی خانم استرآبادی زن آزاد اندیش و آگاهی بود که با تاسیس مدرسه دختران گام بلندی برای رشد و بـالندگی زن ایـرانی برداشت. روحش شاد.