لویی گیسوی پریشان جزیره آشوراده


گزارش |

عقب نشینی آب و پدید آمدن مناطق باتلاقی ناشی از کاهش تبادل آبی خلیج گرگان با دریای خزر از طریق دالان آبی چپاقلی موجب توسعه نیزارها و رشد روز افزون گل‌های لویی پیرامون آشوراده شد تا سکوت تنها جزیره ایرانی خزر با نمایش رقص این گیاه علفی پایا رنگ و بوی جدیدی بگیرد. به گزارش ایرنا، کاهش سطح تراز آبی خلیج گرگان، مناطق باتلاقی و کم عمق پیرامون جزیره آشوراده را بیشتر کرده که نتیجه آن افزایش نیزارها در بخش های شمال این پهنه آبی و جزیره آشوراده است. منظره طلوع خورشید در پاییز و رقص نور بر موجهای پهنه آبی خزر در فرشی از نیزارهای قد و نیم قد در حالی که پرندگان بر فراز آن پرواز می‌کنند جلوه‌ خاصی به این منطقه غربی استان گلستان بخشیده است. هرچند آشوراده این روزها غرق در سکوت، خالی از سکنه و تقریبا متروکه است اما تنهایی باعث نشده که این جزیره پویایی و ظرفیت خود را به رخ نکشیده و با جلوه های بکری مانند جزیره آکاز و رشد گل‌های لویی عشوه گری نکند. لویی یکی از گیاهان دارویی است که از ویژگی‌ضدعفونی برخوردار است و گفته می شود موارد مصرف دارویی این گیاه در کتیبه‌های به دست آمده از اهرام ثلاثه مصر نیز اشاره شده است. جلوگیری از خونریزی، تقویت سلامت پوست، ضد التهاب، ضدعفونی کننده و ضد سرطان از جمله خواص درمانی گیاه لویی و معالجه و تسکین دردهای پشت و کمر، التیام دهنده زخم، درمان درد قاعدگی و تسکین و تقویت اعصاب دیگر خواص درمانی گرده نر گل گیاه لویی است. همچنین دانه‌های این گیاه را کرک‌های پنبه‌ای شبیه پنبه پوشانده است و باعث می‌شود که دانه پس از رها شدن در زمستان و حتی تا اوایل فروردین به همراه باد به آسانی در اطراف پراکنده شود. مناطق پیرامونی جزیره آشوراده همچون دیگر نقاط استان گلستان ظرفیت بی بدیلی از وجود انواع گیاهان دارد که جدا از جذابیت های بصری و گردشگری تقریبا تمام آنها کاربرد دارویی دارد. کارشناسان و متولیان حوزه گیاهان دارویی معتقدند که اگر تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد وسعت ۸۶۲ هزار هکتاری مراتع گلستان به زیر کشت این نوع گیاهان برود، این استان شمالی به یکی از قطب‌های مهم تولید این حوزه با ارزش اقتصادی بالا تبدیل خواهد شد. تنوع اقلیم گلستان و شناسایی ۴۰۹ گونه گیاهی در این استان که ۹۸ گونه آن قابلیت کشت در مراتع را دارد، فرصت مغتنمی برای ترویج و توسعه کشت این گیاهان با ارزش است که باید از این ظرفیت خدادادی با برنامه‌ریزی و مدیریت علمی به منظور ایجاد درآمد و اشتغال برای جوامع محلی استفاده کرد. بومادران، پونه، مامیران، توسکا، بابونه، درمنه، شقایق، شیر پنیر، سنا، شاه تره، داغداغان، کنگر وحشی، ولیک، یونجه زرد، سرخدار، کاسنی، پیر بهار، شیرین بیان، زوله، گل چاهی، فرفیون، راش، پاخری، کاسنی بارهنگ و سیزاب از دیگر گیاهان دارویی و خوراکی استان گلستان است. طی دو دهه اخیر با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی و جاذبه‌های زیست‌محیطی‌جزیره آشوراده و موقعیت جغرافیایی و داشتن پتانسیل‌ بالقوه در جذب گردشگران داخلی و خارجی، دولت‌های مختلف برنامه‌های توسعه گردشگری برای این منطقه در نظر ‌داشتند. آشوراده به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر دهی در مرکز شبه جزیره میان‌کاله در شهرستان بندرترکمن استان گلستان است. این جزیره در سده‌های گذشته در پی عملکرد و فعالیت گروه‌های انسانی با حفر کانال از توده اصلی خشکی خود (شبه جزیره میانکاله) جدا افتاد. آشوراده در سال ۱۳۵۴ جزو نخستین مناطق زیست‌کره جهان معرفی و ثبت شد. در همین حال در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالاب‌های مهم دنیا قرار گرفت و سومین اهمیت این منطقه عضویت آن در پناهگاه حیات وحش است که در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است. ۴۰درصد خاویار ایران در نزدیکی آشوراده به دست می‌آید و سازمان شیلات ایران در این جزیره علاوه بر تاسیسات مختلف، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی هم دارد. آشوراده بیش از ۴ دهه در رویای فراهم کردن امکانات سخت‌افزاری و زیرساخت‌های اولیه برای میزبانی از گردشگران و بوم گردانان است و تاکنون وعده‌ها برای به سرانجام رساندن مطلوب این جزیره راه به‌جایی نبرده است. با امضای قرارداد بین استانداری گلستان و سازمان حفاظت از محیط زیست، تحقق آرزوی دیرینه مردم استان برای بهره مندی از مزایای اقتصادی و معیشتی آن بویژه درآمدهای گردشگری وارد فاز جدیدی شد و با زدن کلنگ عملیات اجرایی این طرح در سال ۹۷ تکاپو و تقلا برای اجرای مصوبه دولت آغاز شد. پس از مراسم افتتاحیه این پروژه کش و قوس میان حامیان محیط زیست و مدیران اجرایی گلستان آغاز شد که در نخستین گام و با پیگیری تشکل‌های محیط زیست، مساحت طرح گردشگری در آشوراده از ۳۸۰ هکتار به ۳۸ هکتار کاهش یافت. در طرح جدید قرار شد، کل طرح گردشگری در ۳۸هکتار اجرا شود و فقط ۲۲ هکتار آن به صورت زون متمرکز گردشگری در مجاورت بافت مسکونی و متروک فعلی آشوراده قرار داشته باشد تا آسیبی به این زیستگاه وارد نشود. همزمان با عملیات اجرایی توسط سازمان همیاری شهرداریهای گلستان، علاقه‌مندان محیط زیست با طرح شکایت های متعدد از مدیران استان و محیط زیست کشور، خواستار توقف اجرای طرح شدند. با همه کش و قوس‌های پیش آمده این روزها آشوراده در کنار بهره مندی از رشد گیاهان متنوع؛ میزبان انواع پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی هم هست اما محدودیت ناشی از کرونا نه تنها فرصت دیدن آن را از گردشگران گرفته است بلکه به بومیان و ساکنان بندرترکمن نیز ضربه اقتصادی مهلکی وارد کرده است، چراکه از درآمدهای مرتبط با آن محروم شده اند.