عباس راییجی - باغ‌های گیاه‌شناسی مکان‌هایی برای نگهداری و تکثیر گیاهان زنده با هدف تحقیق، آموزش، پژوهش و ترویج هستندو می‌توانند از طریق کمک به پژوهش درباره تکثیر و نگهداری گیاهان، نقش مهمی در حفاظت از آنها داشته باشند. بسیاری از گونه‌های گیاهی کمیاب به مددِ تلاش های انجام گرفته در باغ های گیاه‌شناسی از خطر انقراض نجات پیدا کرده اند. مسئله‌ی حفاظت از گونه‌های گیاهی از آن جهت مهم است که طبق آمارهای جهانی، حدود 21درصد از کل گونه‌های گیاهی جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند. همچنین این باغ‌ها محیط مناسبی را برایانجام مطالعات طولانی مدت روی گیاهان فراهم می‌کنند که معمولا در محیط وحشی و طبیعی، چنین کاری بسیار دشوار است. باغ‌های گیاه‌شناسی علاوه بر جنبه‌ی علمی و حفاظتی، از نظر ترویجی و آموزش عمومی نیز دارای اهمیت هستند. امروزه جنبه‌ی ترویجی باغ‌های گیاه‌شناسی در حال برجسته‌تر شدن است و این مجموعه‌ها در رابطه با تغییرات جهانی محیط زیست و مسائل حفاظتی نقش فعال‌تری را ایفا می‌نمایند. از همین روی تعداد بازدیدکنندگان از این باغ ها سال به سال در حال افزایش بوده و میلیون نفر همه ساله در کشورهای مختلف جهان از باغ های گیاه‌شناسی بازدید می کنند.

شاید بسیاری از مردم در کشور ما نام برخی از باغ های گیاه‌شناسی مطرح و شناخته شده کشور مانند باغ گیاه‌شناسی ملی (در تهران)، باغ گیاه‌شناسی مشهد و یا باغ گیاه‌شناسی نوشهر را شنیده و یا حتی از آنها بازدید کرده باشند اما اغلب آنها از وجود یک باغ گیاه‌شناسی درگرگان بی خبرند و یا دست کم اطلاع دقیقی از آن ندارند. باغ گیاه‌شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در طرح جنگل‌داری دکتر بهرام نیا (در منطقه شصت کلا) با مساحت حدود 22 هکتار در غرب شهر گرگان واقع شده است. احداث این باغگیاه‌شناسی از سال 1360 و به همت دانشکده علوم جنگل آن دانشگاه بویژه آقای مهندس حسن عباسی (که در حال حاضر در کسوت بازنشستگیهستند)شروع شده و پس از آن تکمیل و تجهیز آن توسط نسل های بعدی اساتید و محققان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانادامه دارد. این باغ تاکنون حدود دویست گونه ی درختی و درختچه ای و صدها گونه ی علفی را در خود جای داده است و در برنامه های آینده تعداد گونه های آن بیشتر نیز خواهد شد. در حال حاضر این باغ شامل بخش های مختلفی مانند بخش نهاندانگان، بازدانگان، گیاهان همیشه سبز، گیاهان خزان کننده و نیز دریاچه گیاهان آبزی می باشد. در برنامه توسعه ی این باغ ایجاد بخش های دیگری مانند باغ رُز، باغ گیاهان داروئی، باغ ژاپنی و حتی موزه تاریخ طبیعی نیز پیش بینی و هدفگذاری شده بود اما این امر به دلیل عدم تخصیص اعتبارات لازم تاکنون محقق نشده است.بازدید از این باغ در زمان حاضر برای دانشجویان، دانش آموزان و حتی گروه های طبیعت گردی با هماهنگی قبلی امکان پذیر است و درآمدهای حاصله نیز صرف حفاظت و توسعه باغ می شود.

متاسفانه باغ گیاه‌شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برای مدتی مورد کم توجهی قرار گرفته و به حال خود رها شده بود. اما در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در جهت ساماندهی و توسعه آن انجام شده است،با این وجودبه دلایلی مانند عدم وجود اعتبارات کافی تا رسیدن به نقطه مطلوب و تحقق برنامه های اولیه راه زیادی در پیش است.این باغ در صورت توسعه و ساماندهی علاوه بر ایجاد بستری مناسب برای فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه، می تواند به عنوان یک ظرفیت بالقوه در خدمت صنعت اکوتوریسم استان گلستان نیز قرار گرفته و توسعه آن در منطقه کمک کند. ضمن اینکه می تواند به عنوان یکی از نمادهای علمی و فرهنگی گرگان نیز مطرح باشد.  

به امید آنکه با تلاش مضاعف مجموعه و نیز بذل توجه کافی به این باغ گیاه‌شناسی شاهد رشد و شکوفایی آن باشیم.