اعظم محبی - اجرای واحدهای آبزی‌پروری در گلستان زمینه توسعه صادرات، درآمدزایی ارزی و توسعه استان را فراهم می‌کند تا بسترساز اشتغال نیروهای بومی و به‌کارگیری اراضی لم‌یزرع در حاشیه دریا باشد. گلستان به سبب هم‌جواری با دریای خزر و خلیج گرگان و دارا بودن رودخانه‌های فصلی و دائمی و همچنین منابع آبی مطمئن یکی از مناطق مستعد آبزی‌پروری در کشور تلقی می‌شود، موضوعی که از دهه‌های گذشته تاکنون فرصت اشتغال و ارتزاق صدها هزار نفر از اهالی این استان را فراهم کرده است. با گذشت زمان و رشد فناوری میزان عایدی و درآمد ساحل‌نشینان و فعالان حوزه صید و ماهیگیری در استان بیشتر و بیشتر شده است. همچنین امکان استحصال بیشتر آبزیان از دریا با استفاده از فناوری‌های نوین فرصت مغتنمی را در اختیار فعالان این بخش و مدیران و متولیان حوزه آبزی‌پروری قرار داده تا بتوانند علاوه بر برنامه‌ریزی برای ایجاد مشاغل پایدار، توسعه استان را محقق کنند. علاوه بر این رویکرد، نهادهای متولی حوزه صید و آبزی‌پروری نیم‌نگاهی هم به گسترش فعالیت‌های این بخش با هدف فراهم‌سازی امکان صادرات محصولات استحصالی و ارزآوری از طریق صادرات به سایر کشورها را در برنامه خود منظور کردند. هرچند به سبب برداشت‌های بی‌رویه ساحل‌نشینان شاهد کاهش منابع آبزی طبیعی خزر هستیم اما از سوی دیگر حمایت‌ها و برنامه‌های سرمایه‌گذاری متعددی از سوی سرمایه‌گذاران جهت بهره‌مندی از فرصت آبزی‌پروری در استان ارائه‌شده است. حمایت از مزارع پرورش ماهی با استفاده از آب‌های نامتعارف در کنار توسعه مزارع پرورش ماهیان سردآبی در مناطق کوهستانی، حمایت از ایجاد آب‌بندان های پرورش ماهی‌های گرمابی در مناطق دشتی گلستان، ایجاد مزارع پرورش ماهیان خاویاری و از همه مهم‌تر سرمایه‌گذاری هزاران میلیاردی در بخش تولید و پرورش و تکثیر و فرآوری میگو ازجمله این اقدامات بود که سبب شد تا مقدمات تحقق رؤیای صادرات و ارزآوری برای استان از طریق صادرات محصولات شیلاتی و آبزی به واقعیت نزدیک شود.

درآمد ساحل نشینان کاهش یافته است

محمود توماج یکی از اهالی شهر ساحلی بندر ترکمن گفت: طی سالیان اخیر به سبب افزایش تعداد قایق موتوری‌های بزرگ و پرقدرت، منابع آبزی خلیج گرگان به تاراج رفته و عملاً درآمد ساحل‌نشینان از طریق ماهیگیری کاهش‌یافته است. وی افزود: این هجمه بی‌رویه به ماهیان خزر سبب شده تا برخی از ماهیگیران برای صید ماهی حداقلی و تأمین معیشت و کسب درآمد مکفی به برخی از اقدامات غیرقانونی مانند صید ماهیان خاویاری و یا ماهیگیری در آب‌های فراساحلی خزر روی‌آورند که این امر مشکلات اجتماعی و حتی سیاسی را به دنبال داشته است. توماج بیان کرد: با این شرایط دریای خزر دیگر امیدی به کسب درآمد از آن نداریم و باید مسئولان به فکر راه‌های جایگزین برای کسب درآمد ساحل‌نشینان باشند که این امر با سرمایه‌گذاری در بخش تولید ماهی در مراکزی غیر از دریا میسر می‌شود. وی اضافه کرد: توسعه آب‌بندان ها و مراکز پرورش ماهی فرصت خوبی است تا علاوه بر ایجاد هزاران فرصت شغلی برای ساحل‌نشینان، زمینه صادرات این محصولات هم فراهم شود و با ارزآوری و کسب درآمدهای بیشتر توسعه همگون را در منطقه شاهد باشیم.

ایجاد مشاغل پایدار با آبزی پروری

یکی از کارشناسان امور شیلاتی گلستان هم با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه استان در زمینه تولید انواع محصولات شیلاتی و آبزی گفت: واقع‌شدن هزاران هکتار از اراضی لم‌یزرع در مجاورت دریای خزر در حوزه شهرستان گمیشان و دسترسی راحت به آب دریا فرصتی بی‌نظیر برای گلستان است که با هدایت آب‌های شور دریای خزر از طریق کانال‌های آبی به لاگون های احداثی در مراتع شمال گمیشان امکان احداث سایت پرورش انواع آبزیان را در دستور کار قرار دهد. علی ایروانی بیان کرد: هرچند طی سال‌های اخیر حمایت مناسبی در زمینه ایجاد و راه‌اندازی مزارع میگو در گمیشان انجام‌شده اما همچنان سایر ظرفیت‌های این بخش مورد غفلت قرارگرفته که از آن جمله می‌توان به راه‌اندازی مزارع پرورش ماهیان همچون کلمه و کپور در حاشیه دریای خزر اشاره کرد. ایروانی ادامه داد: فارغ از ظرفیت‌های موجود در سواحل استان می‌توان با استفاده از طرح‌های نوین و دوگانه همچون پرورش ماهی در مزارع کشاورزی و سدها و آب‌بندان ها اقدام کرد. وی تصریح کرد: درحالی‌که گلستان یکی از مراکز قدیمی تولید خاویار در جهان محسوب می‌شود اما متأسفانه شاهد آن هستیم که در زمینه تولید خاویار و ایجاد مزارع پرورش اوزن برون در استان اقدامی نشده و استان‌هایی نظیر قم در این زمینه پیش‌قدم هستند. ایروانی تأکید کرد: می‌توان با حداقل حمایت‌های مالی و زیرساختی شاهد رونق این صنعت پردرآمد در گلستان باشیم و ارزآوری و ایجاد مشاغل پایدار در این بخش اتفاق بیفتد.

ایجاد ۴ مزرعه پرورش ماهی خاویاری تا پایان سال

مدیرکل شیلات استان گلستان گفت: تا پایان سال شاهد آغاز عملیات اجرایی چهار مزرعه پرورش ماهی خاویاری در مجتمع خاویاری گمیشان خواهیم بود که هر یک از این واحدها با سرمایه‌گذاری حدود ۱۰۰ میلیارد ریال در بازه زمانی یک‌ساله به بهره‌برداری می‌رسد. سید جواد قدس علوی افزود: با آغاز به کار این مزارع پرورش ماهیان خاویاری در سال ۱۴۰۰ پس از گذشت حدود ۱۰ سال شاهد برداشت حداقل ۱.۵ تن خاویار و حداقل ۲۰ تن گوشت ماهیان خاویاری خواهیم بود که این امر جهش بزرگی در امر توسعه محصولات استحصالی آبزی را فراهم می‌سازد. قدس علوی گفت: چشم‌انداز این طرح در ۵۰۰ هکتار از اراضی با ۲۰۰ مزرعه پرورش ماهی خاویاری خواهد بود. وی ابراز امیدواری کرد: با کاهش تبعات ناشی از بیماری کرونا بار دیگر شاهد رونق ارزآوری محصولات آبزی بوده و بازارهای جدیدی را در کشورهای منطقه مانند عراق، افغانستان و غیره به دست آوریم. قدس علوی با اشاره به طرح پرورش میگو در ۶ هزار هکتار از اراضی گمیشان، گفت: عمده صادرات استان در حوزه محصولات آبزی به صادرات میگو اختصاص دارد. وی با ارائه آماری در خصوص تولید و صادرات و ارزآوری میگو طی سال اخیر افزود: در سال ۹۷ با تولید بیش از دو هزار و ۵۰۰ تن میگو از مزارع و آب‌بندان های پرورش میگوی گمیشان موفق به ارزآوری ۱۲ میلیون دلار شدیم که عمده این محصول به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آسیای شرقی صادر شد. قدس علوی بیان کرد: در سال ۹۸ به سبب شیوع بیماری لکه سفید در مزارع میگو شاهد کاهش چشمگیر تولید در بزرگ‌ترین واحد آبزی‌پروری استان بودیم و برداشت میگو در استان ۸۰ درصد کاهش داشت که این امر درآمدهای ارزی و ریالی ناشی از تولید میگو را به رقم یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار دلار کاهش داد.

پیش بینی تولید ۴ هزار تن میگو در سال ۱۴۰۰

مدیرکل شیلات استان گلستان با اشاره به تولید حدود ۴۰۰ تن میگو در سال جاری، گفت: به سبب مشکلات ناشی از کرونا و تحریم امکان صادرات محصولات تولیدی از این مجتمع فراهم نشد و اخیراً برای نخستین بار در سال جاری اولین محموله حاوی میگو تولیدی، توسط یکی از سرمایه‌گذاران به یکی از کشورهای آسیای شرقی صادر خواهد شد. وی اضافه کرد: طی سال ۱۴۰۰ تولید چهار هزار تن میگو در استان پیش‌بینی‌شده که می‌تواند صادرات استان را افزایش دهد. قدس علوی همچنین با اشاره به فعالیت ده‌ها مزرعه پرورش ماهیان سرد آبی و گرمابی در استان اظهار کرد: عمده محصولات تولیدی در استان در بازار داخلی مصرف و بخشی از تولیدات هم به سایر استان‌ها مانند تهران ارسال می‌شود. مدیرکل شیلات استان گلستان افزود: در گلستان بالغ‌بر ۷۵۰ مزرعه پرورش انواع ماهیان گرم آبی در سطح ۶ هزار و ۳۰۰ هکتار وجود دارد و با این حجم از تولید رتبه چهارم تولید ماهیان گرم آبی را در کشور به نام خود ثبت کرده است. وی همچنین از برنامه‌های حمایتی این اداره کل در خصوص توسعه و ترویج تولید و برداشت ماهی با استفاده از آب‌های نامتعارف و همچنین استفاده از ظرفیت آب‌بندان ها و سدهای استان گفت و افزود: تسهیلات کم‌بهره مناسبی برای متقاضیان این بخش پیش‌بینی و در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. اشتغال صدها نیروی بومی و به‌کارگیری هزاران هکتار اراضی لم‌یزرع در حاشیه دریای خزر برای بهبود معیشت ساحل‌نشینان ازجمله دستاوردهای توسعه آبزی‌پروری در گلستان بوده که طی سالیان اخیر روند رو به رشدی را پشت سر گذاشته است.