■ حسین پایین محلی

صچندی پیش به طور اتفاقی فیلمی از استاد میرباقری با نام مسافر ری از تلویزیون شبکه نمایش پخش شد.فیلمی که هم به زندگی حضرت عبدالعظیم پرداخت وهم با زبان هنر نشان داد که شیعه اهل مبارزه است وانتظار وخمودگی وتسلیم وناامیدی و وادادگی در شیعه راه ندارد.اما این مبارزه به مانند دو سر کمان است که از تانژانت تا کتانژانت را شامل میشود.به عبارتی هم  مبارزه وهم انتظار و تقیه ومبارزه هم شامل کار فرهنگی است وهم جهاد با شمشیر.

با نگاهی به تاریخ اسلام میبینیم که اسلام وشیعه عموما نگاه فرهنگی دارند واین ظرفیتی بزرگ تاریخی است که درخود دارند. اما بعد مبارزه عملی از جنس فیزیکی وجهاد اصغر که در فروع دین قیدشده راهم نباید نادیده گرفت.این جهاد درطول تاریخ اسلام هم با کفار بوده وهم درون تمدنی و با این نگاه میبینیم که امامان شیعه اهل گفتگو وگفتمان سازی بودند ودرعین حال دستی هم بر قبضه شمشیر داشتند که اگر حریم دین توسط عده ای مزدور زیرسوال رود برخود قاطع کنند.

اسلام درگذر زمان به واسطه به روز بودن و دین زنده بودن در تاریخ توانسته به حیات خود ادامه بدهد وشیعه به عنوان مذهبی زنده تعبیرکربنی که قائل به سیاست مدن هست وبرای نظم اجتماعی برنامه دارد باداشتن مفاهیمی چون انتظار،مهدویت، تولی وتبری و...امروز پس از قرنها در سیستم سیاسی جمهوری اسلامی به منصه ظهور رسیده است وغرب به عنوان تمدن هژمون که از دوران روشنگری تاکنون تلاش داشته اداره جهان را در دست بگیرد به عنوان آلترنانیو به ما نگاه میکند و از آنجایی که جنگ تنها به صور سخت فیزیکی خلاصه نمیشود، شاهد رویارویی درحوزه نیمه سخت اقتصادی ونرم با اسلام عموما وجنگ ترکیبی و اداراک شناختی با جمهوری اسلامی ایران خصوصا هستیم. پیشتر درچند نوشتار دیگر عنوان شد که خروجی تمدن ها را باید در هنر جست و از سویی قرن بیستم را قرن ادبیات و قرن بیست ویکم را عصر رسانه وسینما نامیده اند. لذا غرب با استفاده از تمام ظرفیتهای تاریخی که بشر داشته امروز درصدد ضربه زدن وهضم واستحاله تاریخ ما در خود است.به عبارتی  مدرنیته ماهیتا درصدد تصرف درطبیعت وتاریخ واستیلای بران است واین خاصیت ذاتی سوبژکتیویتیسم دکارتی وعقلانیت کاسموسانتریک یونانی است که ماهیت پدیده ها را در راستای حرکت نیهیلیستیکی خود تغییرمیدهد و به ابزار تقلیل میدهد، لذا بسیاری از مفاهیم با ورود به فرهنگ وتاریخ غربی ازکارکرد اصلی خود دور میشوند و فاقد تاثیرگذاری میشوند که در ماهیت آنها شاهد بودیم.رسانه به عنوان  ظرفیت خاصی که عموم مردم را مخاطب قرار داده وسینما به عنوان هنر ترکیبی این امکان را در اختیارغرب قرارداده که جهان را به تصویر تنزل دهد و بشر را بصری کند که همه چیز را باید حس کند وببیند ولذت ببرد ویک نگاه مصرفی به هستی داشته باشد و این همانگونه که گفته شد خاصیت تفکر مدرن است. از سویی کرونا نیز جهان را به سمت سبک زندگی مجازی برده وعرب درصدد ساخت جهان مجازی برای ماست. غرب درجنگ سرد با شوروی با طراحی ناتوی فرهنگی توانست شرق را زمین بزند و امروز با رسانه جهان را به دهکده تبدیل کرده. لذا مرزهای فرهنگی را برداشته ودر این میان حضور تاریخی غربزدگان و لیبرالهای وطنی درتاریخ ما به عنوان اپوزسیون درحوزه فرهنگی فرصتی رافراروی آنان قراداده تا بدنه اجتماعی خود را فربه کنند و به فروپاشی اجتماعی و گسست فرهنگی وتاریخی درجامعه ما بپردازند. در این تقابل تاریخی که غرب از تمامی ظرفیتهای تاریخی خویش وبشر استفاده میکند، بجا و ضروری است که ما نیز به جهاد فرهنگی و فرهنگ جهادی بپردازیم. جهاد فرهنگی یعنی این که جهاد را اولا درحوزه صرف جهاد اصغر نبینیم ودرحوزه فرهنگی نیز تلاش کنیم.فرهنگ جهادی نیز یعنی به کارجهادی به عنوان یک بینش حاکم بر زندگی فردی واجتماعی بنگریم. تفکرجهادی چنانکه اشاره شد از قبضه شمشیر(اسلحه)تا کار فرهنگی را شامل میشود و در این میان نقش فقه سیاسی یا فقها بسیار مهم است وتاثیرگذار. فقه شیعه به عنوان فقه پویا و فقه سیاسی به عنوان مدافع از تمامیت تاریخی اسلام وتشیع باید بیدار باشد تا اگر حریم فرهنگی ما توسط ویروسهای غربی وباکتربهای غربزدگان وطنی ولیبرالهای وطنی مورد تعرض قرارگرفت دراشکال گوناگون به دفاع وحمله بپردازند.تاریخ پویای شیعه که همواره با فراز و نشیبهایی همراه بوده باحضور فقهای بیدار در برابر دشمنان داخلی وخارجی اعم از نظام سلطه تا استبداد داخلی ومنافقان ومنحرفان والتقاط گرایان ثابت کرده است که روحانیت آگاه وفقهای بیدار پیش رو در دفاع از تمامیت جغرافیایی وفرهنگی وتاریخی بوده اند.

مرحوم شریعتی با اینکه منتقد روحانیت سنتی بود منصفانه ازاین پاسداری سنگرهای فرهنگی وتاریخی روحانیت دفاع کرده.بانگاهی به تاریخ تحولات معاصر  میبینیم روحانیت چشم بیدار تاریخ وجامعه مابوده. از تقابل مرجعیت شیعه با انگلیس توسط آیت ا...حائری شیرازی وتحریم تنباکو، حضورفعالانه سیدجمال درکشورهای اسلامی جهت بیداری اسلامی وتحقق وحدت اسلامی، رهبری انقلاب مشروطه واستعمارستیزی شیخ شهید شیخ فضل ا...نوری تا تقابل میرزاکوچک خان بااستبداد واستعماراز همراهی با ستارخان وباقرخان تا قیام محمد خیابانی،از استبداد ستیزی مدرس تا حمایت آیت ا...کاشانی از دولت ملی و لیست بلندی از حضور تاریخی فقها وفقه سیاسی وغیبت روشنفکران ودران سو حضور قوی غربزدگان وطنی در نهادینه کردن تفکر غربی وتثبیت سلطه چون ملکم خان ،فروغی،احمد کسروی،تقی زاده،حلقه های ماسونی وبهاییت و.‌‌..

و باز حضور جریانات عملگرای اسلامی چون فداییان اسلام وروحانیت ازخود گذشته ای چون  شهید نواب صفوی که در راستای دفاع از دین دربرابر فردی چون احمد کسروی که باحمایت همه جانبه غرب وسیستم پهلوی همراه بود ایستاد و به جهاد پرداخت.امروز فقه سیاسی بیدارچون گذشته است وبا حکم ارتداد شاهین نجفی ثابت کرد این انگاره که دین با ایدئولوژیک شدن فقه سیاسی راتبدیل به سیاست فقهی مصلحت انگارانه میکند قطعیت ندارد اگرچه ممکن است بی تاثیراز ساختارگرایی سیاسی هم نباشد.امام خمینی (ره)قبل ازانقلاب بانگارش کتاب کشف الاسرار جواب های درخوری به شبهه افکنیها ودین ستیزی احمد کسروی وحکمی زاده داد وبعدازانقلاب باتشکیل حکومت ولایت فقیه یاجمهوری اسلامی باحکم ارتداد سلمان رشدی درحقیقت از ظرفیت چندگانه تفکراسلامی شیعی بهره برد و با نگارش بیش از چهل اثر نشان داد که ماهیت حرکت اسلام وشیعه فرهنگی است اما به تناسب زمان از ظرفیتهای موجود در مذهب برای دفاع از حریم دین میتوان بهره برد ودستورتاریخی مبنی بر شکل گیری شورای انقلاب فرهنگی هم یک اتفاق بزرگ تاریخی دراین زمینه بود که رقم خورد. امروز بخش مهمی از فضای فرهنگی معطوف به سینماو هنر در فضای رسانه ومجازیست لذا فقها وفقه سیاسی با آگاهی واشراف دراین حوزه می باید با سلمان رشدی ها وکسروی های حوزه فرهنگی که لباس هنر وسینما به تن کردند مقابله نمایند و تروریستهای فرهنگی(پدیده ساسی مانکنیسم و...) را با حرکتی جهادی خنثی کنند چنانکه شهید آوینی برای اولین بار از دریچه حکمت به سینمانگاه کرد وبا سینمای به اصطلاح روشنفکری به جامانده از قبل انقلاب که مصداق بارزدیاثت فرهنگی است مبارزه کرد وپرده از اندیشه های امثال مخلباف،کیارستمی؛بیضایی،مهرجویی،و...برداشت.یاد نواب صفوی وراه او راهی است که پیشتر صحابه ای چون ابوذر باکعب الاحبار یهودی کردند وراه را برای التقاط وارتجاع بستند اگرچه خود به غربت ربذه وشهادت تن دادند که راهی است پرافتخار ونقطه آرمانی هر مومن.

فعال فرهنگی ، سیاسی