دکتر رامین علوی نژاد _شیوع کرونا موجب بروز ترس و اضطراب می شود، زیرا سرعت انتقال آن بسیار بالا است. اگر میزان ترس و اضطراب در افراد افزایش پیدا کند، احتمال دارد که فرد اختلال اضطراب بیماری و خود بیمار انگاری را تجربه کند. بنابراین، افراد باید با انجام راهکارهای مفید سعی کنند ترس و اضطراب را کنترل نمایند و در صورت وخیم شدن شرایط برای درمان به روانشناسان مراجعه کنند. 

ویروس کرونا عامل بیماری

کووید 19 در دسامبر سال 2019 میلادی در شهر ووهان چین شایع شد. پس از مدتی کوتاه با سرعتی باور نکردنی تمام کشورها  و قاره ها را طی کرد. این بیماری تمامی افراد جامعه اعم از زن، مرد، افراد مسن، جوانان، کودکان و حتی نوزادان را نیز مبتلا می کند. سرعت انتقال این ویروس بسیار بالا است و به سادگی از فرد مبتلا به سایر افراد جامعه سرایت می کند. ویروس کرونا با حمله به ریه، به دستگاه تنفسی آسیب می زند. متاسفانه در حال حاضر دارویی برای درمان قطعی این بیماری کشنده وجود ندارد. در ابتدای شیوع ویروس کرونا تمامی دولت های جهان برای مقابله با این بیماری و پیشگیری از انتقال آن دستور دادند که کسب و کارها تعطیل شوند، افراد در منزل بمانند و از هرگونه تجمع خودداری کنند.

کرونا ویروس گذرا است

در ابتدای شیوع ویروس کرونا در خانه ماندن کار چندان سختی به نظر نمی رسید. زیرا افراد جامعه امیدوار بودند که با دو هفته قرنطینه خانگی اوضاع بهتر شود و تب کرونا فروکش کند. اما با ادامه روند انتقال ویروس کرونا و بالا رفتن تعداد افراد مبتلا به بیماری کووید 19 و همچنین افزایش میزان مرگ و میر بیماران موجب شده است که ترس و اضطراب در جامعه افزایش پیدا کند. ترس از ابتلا به بیماری، ترس از مرگ خود و یا از دست دادن عزیزان، ترس از بیکار شدن و وخیم شدن اوضاع مالی و همچنین ترس از طولانی شدن وضعیت پاندمیک (همه گیری جهانی) بر روی روان و روحیه افراد تاثیر منفی می گذارد و باعث می شود که مردم در وضعیتی از لحاظ روانشناختی ناپایدار و دغدغه مند به سر ببرند.

علائم خفیف کرونا

علائم روانشناختی خفیف قابل درک هستند. در حین شیوع بیماری عفونی برخی پاسخ های شناختی، هیجانی یا رفتاری خفیف با شدت یافتگی کم می تواند قابل درک باشد. تغییر سریع در سبک زندگی، برنامه های مختل شده به دلیل محدودیت ها و تعامل های اجتماعی که تا حدود زیادی کاهش پیدا کرده اند، در شکل گیری علائم زیر نقش دارند:

_ترس و نگرانی از سلامتی خود و سلامتی عزیزان.

_احساس درماندگی به دلیل وضعیت اقتصادی یا شغل خود یا از دست رفتن خدمات حمایتی که به آنها اعتماد دارید.

_علائم جسمی مانند خستگی یا تنش عضلانی

_تغییر در الگوهای خواب یا تغذیه

_مشکل در تمرکز و توجه

_تحریک پذیری، بی قراری

_احساس تنهایی و دور ماندن از دیگران

_افزایش سوء مصرف مواد مخدر و الکل

_کاهش انسجام تفکر و افزایش افکار منفی درباره سایر ابعاد زندگی

_کاهش علاقه به فعالیت هایی که قبلا علاقه مند بودید

_افسردگی

_ترس از کرونا ویروس

ترس از کرونا

ترس از کرونا می تواند بر احساسات افراد تاثیر بگذارد و آن ها را با مشکل مواجه سازد. به ویژه اگر فرد قبلا نیز اختلال ترس را در زندگی فردی و اجتماعی خود تجربه کرده باشد. عدم قطعیت یکی از ویژگی های اجتماعی شیوع ویروس کرونا به شمار می رود. یکی از مشکل ترین مسائلی است که افراد، خانواده ها و دولت ها ناچارند با آن مواجه شوند. کسی نمی داند که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و یا شرایط تا چه حدی وخیم تر می شود. این مشکلات و نگرانی ها به سادگی می توانند به بحران روحی تبدیل شوند و فاجعه به بار بیاورند.

کرونا ویروس و شبکه های اجتماعی

ترس از کرونا با شبکه های اجتماعی ارتباط دارد. یکی از عواملی که موجب می شود ترس از کرونا افزایش پیدا کند این است که افراد به طور مداوم اخبار مربوط به کرونا را از طریق شبکه های اجتماعی و علی الخصوص فضای مجازی دنبال می کنند. این امر می تواند به سرعت آرامش را از افراد بگیرد و آن ها را دچار ترس و دلهره نماید. به جای این که امید به بهبود اوضاع را در دل افراد زنده نگه دارد موجب افزایش نگرانی می شود. بنابراین، افرادی که به سادگی دچار ترس از کرونا می شوند و آرامش خود را ازدست می دهند، باید پیگیری اخبار را محدود کنند و مهم تر این که خبرها را صرفا از منابع خبری آگاه و قابل اعتماد دنبال کنند.

فضای مجازی و تعدد منابع خبری نه تنها شرایط را به طور غیرمنطقی وخیم تر از آن چه که واقعا هست نشان می دهد و موجب افزایش ترس از کرونا می شود،  بلکه در اکثر موارد اطلاعاتشان اشتباه است. ارائه راهکارهای غیرعلمی و به دور از تخصص مانند استفاده از الکل در بینی می تواند سلامت جسمی افراد را با خطر روبرو سازد.

کورونا ویروس و کنترل

تلاش برای کنترل شرایط اثر کاهنده ای بر ترس ندارد. یک عامل دیگر که می تواند ترس از کرونا را کاهش دهد این است که افراد بر روی چیزهایی تمرکز کنند که می توانند آن ها را کنترل کنند. در این شرایط که چیزی قابل پیش بینی نیست، مسائلی وجود دارند که خارج از کنترل افراد هستند. مسائلی مانند چگونگی رفتار انسان ها و اتفاقاتی که در آینده در جوامع رخ خواهد داد. بسیاری از افراد از فرط اضطراب و نگرانی به سراغ اینترنت می روند به این امید که بتوانند از لابه لای مطالب درج شده در اینترنت، پاسخ این سوالات را پیدا کنند. آن ها برای زندگی خود، اطرافیان، کل کشور و حتی جهان سناریوهای مختلف می چینند. آن ها سعی می کنند آینده را پیش بینی کنند که از این طریق بتوانند بر استرس و ترس از کرونا غلبه کنند. اما متاسفانه اوضاع بدتر می شود و ترس و تشویش آن ها با این کار بیشتر می شود، زیرا در مواقعی که فرد احساس ترس می کند ذهن او به سمت افکار و اتفاقات منفی می رود. از این رو، سناریوهای چیده شده در اکثر مواقع منفی و استرس زا هستند. باید توجه داشت که هر چقدر افراد بر مسائلی تمرکز کنند که قادر نیستند برای آن ها راه حلی مناسب بیابند و قادر به کنترل کردنشان نیستند، غیر از ترس بیشتر، استرس شدیدتر، فشار عصبی مضاعف و آسیب پذیرتر شدن، کاری از پیش نخواهند برد.

■ دکترای تخصصی روانشناسی