عباس راییجی

به علت وضعیت سطح بهداشت بسیار پایین جامعه و بهداشت محیطی بدتر از آن بیماری مالاریا یا تب نوبه به فراوانی در این اقلیم گربیانگیر ساکنانش می شد و قربانی می گرفت. تا حدی که در زمان قاجار وقتی یکی از سیاحان اروپایی وارد سرزمین فعلی استان گلستان و استرآباد آن زمان می شود در سفرنامه اش می نویسد وقتی وارد این اقلیم شدم در شهر کردمحله شخصی میزبانم شد که همسرش مبتلا به بیماری مالاریا بود و من جوهر گنه گنه داروی این بیماری را در توشه سفرم داشتم اما برای خودم آن را حفظ کردم و به میزبانم ندادم.( جوهر گنه گنه  از درختی با همین نام استخراج می شود که  از ارض جدید منظورش امریکای فعلی آورده می شد و در آن زمان بسیار کمیاب بود)

داستان مالاریا  و همه گیری هایش در ایران تا حدود پنجاه سال قبل همین طور ادامه داشت تا بعد از ده ها سال بالاخره ریشه کن شد و از سالی شصت هزارنفر مبتلا در ایران هم اکنون به شصت نفر دقت کنید شصت تا تک نفری بقول عوام رسید.برای مبارزه با مالاریا چه فرازو نشیبهایی طی شد. اول اینکه بسیاری از مردابها و نیزارها که حتی اطراف شهر گرگان تا آق قلا را هم شامل می شد، خشک کردند. بعدترها درخت اوکالیپتوس  از استرالیا آورده و کاشته شد اما این کارها موثر واقع نشد. بعدتر در دهه سی و چهل در چندین مرحله در برنامه ای سراسری و منسجم با امر دولت و حضور کارکنان وزارت بهداری وقت سم پاشی با د. د. ت انجام شد که هنوز هم یادگار این حرکت سراسری در بسیاری از خانه های قدیمی و تاریخی همچون خانه  تاریخی شیر محمدی گمیشان که هم اکنون با تلاش نوه سازنده بنا بازسازی و تبدیل به اقامتگاهی بسیار زیبا بومگردی شده می توانم ببینیم.داستان این مبارزه ادامه داشت و همچنان مالاریا قربانی می گرفت تا اینکه سرانجام دولت وقت ایران دست یاری به سازمانهای بین المللی دراز کرد و این بار دانشمندان و زیست شناسان با روشهای علمی بیولوژی بدون استفاده از هر گونه سم و آلوده کردن محیط توانستند برای همیشه این بلا را از سرزمین تاریخی جرجان و استرآباد دفع کنند. ماهی کوچکی و پشه خواری بنام گامبوزیا که اندازه بالغ ترینش فقط شش سانتی متر می شد را در اوایل دهه بیست از کشور ایتالیا وارد ایران کردند  و با تکثیر و رها سازیش در آبهای راکد و جاری منطقه گام جدیدی برداشته شد. زادگاه اولیه این ماهی آمریکای جنوبی بوده است و این ماهی پشه خوار است و با خوردن لارو پشه آنوفل در رودخانه ها و مردابها موجب نابودی همیشگی این بیماری از این سرزمین شده است. ماهی گامبوزیا هنوز هم در آبهای گلستان وجود دارد .

گردشگر و فعال محیط زیست