■  شکور زیرک

طالبان پس از بیست سال عزلت و دور بودن از قدرت، دوباره قدرت در افغانستات را به دست گرفت و بر افغانستان مسلط شد. تحولات اخیر و سیطره طالبان، شاید مهم ترین اتفاق جهانی است که بسیاری از کشور های منطقه، کشور های اسلامی و خاور میانه، گروههای سلفی و بنیادگرای اسلامی و نیز کشور های فرا منطقه ای آن را دنبال می کنند و هر کدام از بازیگران اشاره شده به میزانی برنده وقایع افغانستان هستند. جمهوری اسلامی ایران و روسیه یکی از برندگان رخداد اخیر و خروج نیروهای نظامی آمریکایی از خاک افغانستان هستند. از نگاه دولت ایران و روسیه عدم حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان، یعنی امتداد یافتن حیات خلوت این دو کشور به خاک افغانستان. اما اینکه در آینده  با طالبان دست یافته به قدرت چه خواهند کرد؟  نکته و سوال مهمی است که اگر راهبرد مشخصی تعیین نکرده باشند، ممکن است در آینده بازتاب های امنیتی مضرری برای این دو کشور داشته باشد.بر خلاف تصوری که آمریکا ستیزان دارند و خروج آمریکایی ها را شکست آمریکا در افغانستان تلقی می کنند؛ این باور کاملا اشتباه است و دولت بایدن با خروج نظامیان از افغاتستان، از یک سو از زیر بار مالی حضور در افغانستان رها  شد و از طرفی با مهیا سازی ملزومات کودتای نرم علیه دولت اشرف غنی و تسلط طالبان بر خاک افغانستان، گروه دست نشانده ای را صاحب قدرت کرد که روزگاری با روسیه جنگ کرده است و ممکن است در مرزهای شرقی ایران حاشیه ایجاد کند.از سویی دیگر، خود گروه طالبان هم یکی از بازیگران برنده تحولات افغانستان است؛ چراکه بعد از بیست سال ایجاد ناامنی و مبارزه علیه آمریکایی ها، توانستند آنها را از کشور اخراج کنند و دولت و نظام متبوع خود را روی کار آورند.  دولت های روسیه، ایران، آمریکا و گروه طالبان، بازیگرانی هستند که از تحولات اخیر نفع می برند که قطعا منافع هر کدام از این بازیگران از دربچه ای است که با بازیگر دیگر فرق دارد. اما به نظر می رسد تحولات افغانستان برنده مهم و بزرگی دارد که به آن پرداخته نشده است. گروه اخوان المسلمین (به عنوان پدر معنوی اکثر گروههای سلفی و بنیاد گرا) مهم ترین برنده رخدادهای اخیر است و به نظر می رسد دوره جدید حیات گروههای اسلامی و پایبند به تفکرات گروه اخوان المسلمین فرارسیده است. در این میان آنچه مبهم است و نگرانی ایجاد می کند این است که گروه اخوان با تحولات اخیر چگونه بر خورد خواهد کرد؟اما بازنده تحولات افغانستان، زنان و کودکان و مردان نه تنها افغانستان بلکه منطقه جنگ زده خاورمیانه هستند که سال های سال به عقب برگشتند و از این پس آموزه های طالبان توسط فشار و تحمیل در افغانستان و سایر کشورهای اسلامی منتشر می شود و در این شرایط بهم خورده و بی ثبات رنج و آوارگی مردم منطقه بیش از گذشته خواهد شد.

نکته پایانی:  پیش بینی اوضاع  خاورمیانه پس از سیطره طالبان بر افغانستان، یک امر بسیار مهمی است که کشور های منطقه و همسایگان افعانستان،  قطعا اهمیت موضوع را درک کرده اند و نوع نگاه طالبان به همسایگانش، تنش و ثبات در خاورمیانه در سال های آینده را روشن خواهد کرد.

■  روزنامه نگار -

کارشناس ارشد علوم سیاسی