اعظم محبی- برخورداری گلستان از منابع آبی مطمئن و وجود بسترهای لازم برای آبزی پروری به ویژه ماهیان خاویاری و میگو می تواند زمینه رونق اقتصادی و اشتغالزایی در استان را به نحو چشمگیری افزایش دهد. گلستان با دارا بودن ۱۳۰ کیلومتر نوار ساحلی و پهنه‌های آبی طبیعی و مصنوعی، پتانسیل بالایی در حوزه آبزی‌پروری دارد. پرورش ماهیان سردابی و گرمابی و میگو از موضوعاتی بوده که طی دهه‌های اخیر در استان در حال اجرا است و با هدایت سرمایه گذاران به این بخش پرسود، می‌توان تحول اقتصادی را رقم زد. پرورش میگو در چندین هزار هکتار لاگون، ده‌ها مزرعه پرورش ماهیان قزل آلا در مناطق بالادستی و مزارع پرورش ماهی کپور، فیتوفاک و آمور در مراتع شمال استان از جمله فعالیت‌های حوزه آبزی‌پروری بوده و پرورش ماهیان خاویاری هم در یکی دو سال اخیر به آن اضافه شده است.علیرغم موارد ذکر شده اما گلستان آن گونه که باید نتوانسته از ظرفیت ذخایر شیلاتی خود استفاده کرده و تحول درآمدی برای ساحل نشینان را رقم بزند. وجود دو رودخانه دائمی گرگانرود و قره سو، وجود چند هزار چاه کشاورزی و بیش از ۱۰ سد و سازه آبی تأمین کننده مطمئن آب مورد نیاز آبزی پروری است که تاکنون نتوانسته ایم ساز و کار مناسبی برای استفاده از آنها ترسیم کنیم.صید بی‌رویه آبزیان در سال‌های اخیر باعث افت شدید ذخایر آبزی دریا و به خطر افتادن ذخایر ژنتیکی شیلاتی استان شده که یکی از راهکارهای کاهش هجمه و دست اندازی به مواهب دریایی، اختصاص تسهیلات کم‌بهره، حمایت از پروژه‌های آبزی‌پروری همچون پرورش ماهی در قفس، پرورش ماهی با آب چاه‌های کشاورزی و ایجاد و توسعه مراکز پرورش ماهیان خاویاری با هدف استحصال گوشت و خاویار و همچنین توسعه مزارع پرورش میگو در گمیشان است که می‌تواند سهم شیلات را در توسعه پایدار گلستان افزایش دهد. وجود اراضی لم یزرع در مناطق شمالی گلستان و سهولت انتقال آب به این دشت‌ها فرصتی کم نظیری است تا صنعت میگو به عنوان یکی از صنایع غذایی پرطرفدار جهان در گلستان رونق بگیرد، ایجاد واحدهای فرآوری و بسته بندی میگو هم می‌تواند در ایجاد ارزش افزوده اثرگذار باشد و یقیناً اقتصاد گلستان را بهبود خواهد بخشید. کیفیت بالای گوشت و خاویار استحصالی از دریای خزر و خلیج گرگان به ویژه از نوع اوزون برون و قزلباش فرصت مغتنمی است تا با تولید و فرآوری خاویار ازآوری گلستان از این برند بین‌المللی افزایش یابد.

ایجاد زنجیره تولید آبزیان

نماینده مردم غرب گلستان در مجلس در خصوص ظرفیت‌های آبزی پروری استان گفت: شهرستان گمیشان با توجه به موقعیت جغرافیایی، بهترین مکان برای پرورش میگو و آبزی پروری و پرورش ماهی در قفس است. عبدالجلال ایری با اشاره به اینکه در اثر سدسازی ماهیان خاویاری در معرض خطر قرار گرفته اند، افزود: باید به سمت صنعتی سازی پرورش ماهیان خاویاری حرکت کنیم.وی بیان کرد: ۵۰۰ هکتار از اراضی گمیشان برای پرورش ماهیان خاویاری پیش بینی شده و هم اکنون چهار نفر هم به صورت پایلوت کار را آغاز کردند.ایری اضافه کرد: پرورش میگو در چهار هکتار از اراضی گمیشان اجرا شده و در فاز دوم هم ۶ هزار هکتار در دست اجرا است.وی افزود: با انتقال آب دریای خزر به زمین‌های لم یزرع استان و ایجاد زیرساخت‌ها می‌توانیم مزارع پرورش آبزیان را در این قسمت احداث کرده و با حمایت و ایجاد زنجیره تولید و صنایع وابسته مانند بسته بندی میگو و احداث سردخانه، تحول شیلاتی و آبزی پروری را در استان رقم بزنیم. ایری با بیان اینکه تسهیلات کم بهره به متقاضیان پرداخت می‌شود، گفت: در فاز اول پرورش میگو واگذاری‌ها غالباً به اشخاص غیربومی بوده ولی در فاز دوم افراد بومی در اولویت هستند تا از این طریق بتوانیم در رفع محرومیت زدایی اقدام خوبی انجام دهیم.وی ادامه داد: میگوی گمیشان با درجه مرغوبیت بالا قابلیت صادرات داشته و بازار خوبی در کشورهای خارجی دارد.

سرمایه گذاری در آبزی پروری؛ نیاز گلستان

فرماندار شهرستان گمیشان هم ضمن تأکید بر حمایت از بومیان منطقه در آبزی پروری گفت: در فاز دوم پرورش میگوی گمیشان، دولت باید حمایت بیشتری در ایجاد زیرساخت‌ها داشته باشد تا با توجه به ریسک سرمایه‌گذاری مردم خواهان حضور در این بخش باشند. احمد دستمرد اضافه کرد: ستاد اجرایی فرمان امام (ره) هم در زمینه پرورش ماهی در قفس اقدامات خوبی انجام داد و برای هر نفر ۴۰ میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفت که به صورت تعاونی و چند نفره کار خود را آغاز کردند. دستمرد گفت: با توجه به تنش آبی موجود در گلستان باید بر روی پروژه‌های آبزی پروری در حاشیه دریا، سرمایه گذاری بیشتری انجام دهیم. برای اطلاع از برنامه‌های شیلات با مدیرکل این اداره، گفتگو کردیم، سیدجواد قدس علوی در این خصوص گفت: تاکنون ۶ پروانه تأسیس پرورش ماهی در قفس و سه پروانه موافقت اصولی صادر شده است.

برداشت ۱۵۰۰ تن میگو از مزارع گلستان

وی افزود: در حال حاضر ۴۶ واحد قفس و ۶ واحد پن احداث شده و هفت واحد قفس هم درحال ساخت داریم و پیش بینی تولید در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۵۰ تن ماهی است.طبق گفته قدس علوی حدود ۵۰ نفر به صورت مستقیم در این بخش مشغول فعالیت هستند.وی در خصوص مشکلات این حوزه گفت: عدم لایروبی مصب گرگانرود به دلیل عقب نشینی دریا از جمله چالش‌ها بوده و هنوز سایت پشتیبان قفس عملیاتی نشده است.مدیرکل شیلات گلستان بیان کرد: گونه پرورش ماهی درقفس، ماهی قزل آلا بوده و گونه‌های کپور دریایی و خاویاری هم در حال پیگیری است.قدس علوی در خصوص میگو هم گفت: پرورش میگو برای دومین سال متوالی بعد از بروز بیماری در مجتمع میگو گمیشان درحال انجام بوده و حدود هزار و ۳۰۰ هکتار به زیر کشت این محصول رفته است.وی بیان کرد: پیش بینی می‌شود بیش از هزار و ۵۰۰ تن میگو از این مزارع برداشت شود.قدس علوی افزود: مانند سال‌های گذشته بیش از ۸۰ درصد میگو استان به کشور چین، روسیه و حوزه خلیج فارس صادر خواهد شد.وی عنوان کرد: بیش از ۸۰۰ نفر به طور مستقیم و دو برابر این هم به صورت غیرمستقیم در این بخش شاغل هستند.مدیرکل شیلات گلستان گفت: پیگیری و اجرای زیرساخت‌های اصلی مانند آب و جاده و برق در حال انجام است.وی بیان کرد: متقاضیان برای دریافت تسهیلات براساس طرح توجیهی به بانک‌های عامل معرفی می‌شوند.

فعالیت ۵ مزرعه ماهیان خاویار

معاون آبزی پروری اداره کل شیلات گلستان هم در خصوص ماهیان خاویاری گفت: در حال حاضر پنج مزرعه پرورش ماهیان خاویاری با ظرفیت اسمی ۶۰ تن گوشت و پنج تن خاویار در استان فعال بوده که این رقم در سال ۱۴۰۰ با اضافه شدن چهار مزرعه دیگر به چرخه تولید، دو برابر می‌شود.محمود سقلی افزود: ۱۰ مرکز دیگر با اخذ پروانه تأسیس در شرف آغاز پرورش ماهیان خاویاری در استان هستند که از این تعداد چهار مرکز، با ۳۰ الی ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی در آینده نزدیک در سال جاری شروع به کار می‌کند.وی با اشاره به افزایش تعداد متقاضیان راه اندازی مزارع منفرد پرورش ماهیان خاویاری در استان افزود: همچنین ۶ متقاضی دیگر موافقت اصولی خود را در این زمینه دریافت کرده و در حال پیگیری و دریافت استعلامات اداری هستند.سقلی با اشاره به جایگاه مهم تولید ماهیان خاویاری در اقتصاد کشورگفت: پرورش ماهیان خاویاری جزو پروژه‌های اقتصاد مقاومتی شیلات گلستان است که با توجه به کاهش چشمگیر این گونه ارزشمند دریای خزر، تلاش‌های گسترده‌ای در گلستان، به عنوان خاستگاه ماهیان خاویاری کشور، برای رونق دوباره این صنعت در حال انجام است.وی گفت: در همین راستا راه اندازی مزارع منفرد پرورش ماهیان خاویاری در شهرستان‌های مختلف استان و ایجاد مجتمع پرورش ماهیان خاویاری در گمیشان، برای ایجاد اشتغال، کاهش صید غیرمجاز و رونق اقتصادی منطقه، در اولویت شیلات قرار دارد.تبدیل و فرآوری محصولات شیلاتی در استان می‌تواند به اشتغال پایدار و رفع معضل بیکاری و افزایش درآمد سرانه و تقویت بنیه اقتصادی این منطقه بینجامد لذا از مدیران دولتی انتظار است برای استفاده از ظرفیت‌ها و جلوگیری از خام فروشی تمام توان و انرژی خود را برای جذب سرمایه گذار و رونق بیشتر این بخش به کار گیرند.