اعظم محبی: توسعه زیرساخت ها، تکیه بر خلاقیت، بهره مندی از ظرفیت فعالان گردشگری، همگرایی دستگاه ها و تغییر نگرش از جمله مواردی است که در میزگرد مهر برای توسعه گردشگری پساکرونا به آنها تأکید شد. حدود دو سال است که کرونا در کشور شیوع یافته و صنعت گردشگری بیشترین آسیب را از این ویروس دیده است لذا باید برنامه ریزی درستی برای جهش گردشگری در دوران پساکرونا پیش بینی شده و برنامه ریزی ها از هم اکنون آغاز شود. در این راستا میزگردی را با موضوع تخصصی بررسی زیرساخت‌های گردشگری گلستان در دوران پساکرونا با حضور معاون اقتصادی استاندار گلستان، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان و جمعی از کارشناسان و رؤسای جوامع گردشگری استان برگزار کردیم. در این نشست که به صورت ماهانه تدوام خواهد یافت به ضرورت حمایت از فعالان گردشگری تأکید شد. معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار گلستان در این جلسه گفت: در سیل سال ۹۸ شاید در بخش کشاورزی سه شهر متضرر شدند اما در حوزه گردشگری کل استان آسیب دید. ابراهیم کریمی افزود: تا گردشگری استان بتواند خود را بازسازی کند کرونا وارد شد و بسیاری از بخش‌ها با اندکی وقفه فعالیت خود را آغاز کردند ولی ضرر اساسی به گردشگری استان وارد شد.

گردشگری در پساکرونا حساس‌تر از قبل از کرونا

کریمی با اشاره به اینکه کرونا زحمات چندین ساله گردشگری استان را تحت تأثیر قرار داد، اضافه کرد: گلستان در سنوات اخیر با کمبود منابع آبی و خشکسالی روبرور بوده و با توجه به اینکه اقتصاد استان بر پایه کشاورزی است، درآمد مردم کاهش یافته و یکی از راه‌های برون رفت از این مسأله توجه ویژه به صنعت گردشگری است. وی با تأکید بر اینکه باید این وقفه را جبران کرده و نگاه‌ها را بیشتر متوجه گردشگری کنیم، ادامه داد: در گلستان همه انتظار دارند که اداره کل میراث فرهنگی به توسعه گردشگری بپردازد در حالی که همه دستگاه‌ها از قبیل آب، برق، راه و غیره می‌توانند در خدمات رسانی به گردشگران نقش مؤثری داشته باشند. کریمی با بیان اینکه برای تغییر نگاه در این زمینه به کمک رسانه‌ها نیازمند هستیم، تصریح کرد: تکرار تجارب گذشته به کار ما نمی‌آید و باید انجمن‌ها، جامعه هتلداران و غیره به میدان آمده و بسته‌های گردشگری ارائه دهند تا گلستان مقصد گردشگران باشد. وی افزود: دوران پساکرونا مهم‌تر، حساس‌تر و ظریف‌تر از دوران قبل از کرونا است و باید این وقفه را جبران کنیم.

گردشگری، فکر و رفتار کنیم

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان هم در این جلسه با تمایز زیرساخت‌های گردشگری به دو بخش نرم و سخت‌افزاری، گفت: بخشی از اقدامات زیرساختی بوده که باید توسط بخش خصوصی اجرا شود و بخشی هم وظیفه دولت است. احمد تجری افزود: در سند آمایش استان اشاره شده که یکی از محورهای توسعه استان گردشگری است لذا سیاست گذاری و اولویت بندی استان باید به این سمت باشد که گردشگری ارتقا یابد و با این تعریف تنها میراث فرهنگی در این زمینه مسئول نیست. وی تاکید کرد: با عدد و رقم‌های اختصاصی به میراث فرهنگی نمی‌توان زمینه توسعه گردشگری را در استان فراهم کرد و سهم میراث فرهنگی در بودجه استان روز به روز کمتر می‌شود. تجری گفت: سرانه اعتباری برای هر اثر تاریخی ثبت شده در گلستان ۵۵ هزار تومان است که نمی‌توان با این عدد از آن نگهداری کرد. وی افزود: اگر می‌خواهیم استان از دل گردشگری توسعه یابد باید کل استان گردشگری فکر، رفتار و عمل کند.

با نقطه ایده آل فاصله داریم

تجری بیان کرد: تأسیسات زیرساختی مانند بوم‌گردی ها، هتل‌ها و غیره با رویکردهای جدید در حوزه گردشگری در استان شکل گرفته اما با نقطه ایده‌آل فاصله داریم. وی افزود: با همین زیرساخت‌ها و شرایط و ظرفیت‌های موجود می‌توانیم به دوران پساکرونا هم فکر کنیم. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان گفت: همه استان‌ها در حال مسابقه دادن در زمینه گردشگری بوده و باید از فرصت کرونا برای رسیدن به نقطه ایده آل استفاده کنیم. تجری اضافه کرد: یکی از خلاءهای موجود استان بازاریابی و تبلیغات است و باید محصول گردشگری استان را بیشتر از قبل معرفی کرده و یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند به این موضوع کمک کند رسانه‌ها هستند. وی از برگزاری نشست با فعالان فضای مجازی هم خبرداد و گفت: ۶ فروشگاه اینترنتی صنایع دستی در استان وجود دارد که سه هزار و ۵۰۰ قلم کالا را عرضه می‌کنند.

لزوم استفاده از ظرفیت جوامع محلی

گردشگری گلستان با طبیعت و بومگردی پیوند خورده است، لذا مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان هم مهمان این جلسه بود، محمدرضا کنعانی در این جلسه گفت: در عرصه‌های طبیعی اگر بخواهد فعالیتی اتفاق بیفتد یا در مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست بوده و یا باید ملاحظات زیست محیطی را رعایت کرد. وی با بیان اینکه باید از ظرفیت جوامع بومی در عرصه‌های طبیعی استفاده کنیم، افزود: باید زمینه رونق گردشگری را با همکاری جوامع بومی ایجاد کرده تا توسعه پایدار ایجاد شود. کنعانی ادامه داد: پارک ملی گلستان تمامی امتیازات لازم را برای گردشگری دارا است و پنج تفرجگاه رسمی از قبیل موزه تنوع زیستی، اقامتگاه شبانه و غیره در این فضا تعبیه شده و تمام امکانات موجود را دارد و سال گذشته ۵۶۰ گردشگر خارجی از آن دیدن کردند. وی بیان کرد: مطالعات کامل تفرجگاهی را انجام خواهیم داد که ظرفیت بُرد پارک ملی را مشخص کنیم. کنعانی گفت: تفاهم‌نامه‌ای با میراث فرهنگی منعقد شده که تورها ساماندهی و صنایع دستی حاشیه پارک ملی با برند پارک ارائه شود. وی همچنین به ظرفیت تالاب‌های استان اشاره کرد و افزود: در تالاب آلماگل، اهالی روستای تنگلی یک تعاونی با هدف گردشگری، پرنده نگری و غیره ایجاد کردند. کنعانی تاکید کرد: در صورتی که نتوانیم اقدامات لازم را انجام دهیم گردشگری بی‌ضابطه در استان ایجاد خواهد شد که نمونه آن را در منطقه «جهان نما» می‌بینیم. وی ادامه داد: در محور ناهارخوران یک ساختمان دو طبقه را برای ایجاد موزه تنوع زیستی داشته و آماده واگذاری آن به بخش خصوصی با تمامی امکانات هستیم. کنعانی گفت: در جنگل قرق هم بخش خصوصی می‌تواند برای نگهداری و حفاظت از مرال ها اقدام کنند.

برنامه ریزی برای پساکرونا در برخی از استان‌ها آغاز شده است

یک دکتری گردشگری هم در این خصوص گفت: حادثه ۱۱ سپتامبر هم نتوانست گردشگری را زمین‌گیر کند اما فشار کرونا بسیار بود و کسانی در این بازی برنده هستند که برای پساکرونا برنامه‌ریزی کنند. مهدی سقایی افزود: در برخی از استان‌ها این کار شروع شده و گردشگری جهش بزرگی خواهد داشت. این استاد دانشگاه با بیان اینکه برای رفتار در پساکرونا نیاز به ارزیابی دقیق نیازها وجود دارد، گفت: طبق اعلام مرکز آمار ایران در سال ۹۷، گرگان جزو ۲۰ شهر مقصد سفر نوروزی بود اما سیل و کرونا به آن آسیب زیادی وارد کرد. وی ادامه داد: باید مسئولان استان، دوران کرونا و پس از آن را بررسی کنند تا ببینیم چه برنامه‌هایی باید طراحی و اجرا شود. سقایی با اشاره به سه مقوله ترسیم شبکه مقاصد، حمایت زنجیره‌ای از گردشگری و بازار گفت: اگر بهترین کارها را هم انجام دهیم اما بازار جواب ندهد ما شکست می‌خوریم لذا لازم است تا نیاز گردشگر را در نظر بگیریم. وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دولت هیچ وقت کارفرما و بنگاه دار خوبی نبوده و فقط نقش نظارتی دارد و باید اجازه دهد جوانان با خلاقیت‌های مختلف در این زمینه وارد شوند. سقایی ضمن انتقاد از روند ارائه تسهیلات، گفت: تسهیلات گردشگری به کسی داده می‌شود که در رده اصلی هندسه قدرت قرار گرفته باشد و با این شکل، فرایند مناسبی برای رقابت ایجاد نمی‌شود.

گردشگری با بخشنامه محقق نمی‌شود

وی تاکید کرد: گردشگری خلاقیت می‌خواهد و با بخشنامه و دستورالعمل ایجاد نمی‌شود بلکه ایده نیاز دارد. سقایی گفت: در کرونا هم تهدید و هم فرصت وجود داشت که باید براساس نیازها آن را بسنجیم و باید تغییر گفتمان در گردشگری استان شکل بگیرد. وی افزود: برخی رفتارها نشان می‌دهد که شکل گردشگری در کشور تغییر کرده و میل به تکرار کم شده است لذا استان حاشیه‌ای گلستان برای گردشگران جذاب بوده و در این راستا بازارهای شرق کشور دوام و ماندگاری بالایی برای استان خواهند داشت. سقایی اضافه کرد: باید تفاهم سه جانبه بین میراث فرهنگی و منابع طبیعی و محیط زیست ایجاد شود تا به یک الگوی واحد از گردشگری دست یابیم در غیر اینصورت روند گردشگری ما کُند خواهد شد. وی ادامه داد: ۱۴۰ جاذبه گردشگری در استان داریم که بیشتر آنها با این سه سازمان در ارتباط هستند لذا باید هماهنگی لازم در این راستا ایجاد شود.

لزوم کیفی سازی خدمات

رئیس صنف انجمن بومگردی‌های گلستان هم در این خصوص گفت: امکانات سخت افزاری گردشگری لازم بوده اما مانع توسعه نیست. عباسعلی باقری افزود: چاره‌ای نداریم در فرصت‌های موجود حداکثر تلاش را برای بهره‌وری داشته باشیم تا بدن نیمه مرده گردشگری احیا شده و به حد مجاز تأسیسات گردشگری برسیم. وی ادامه داد: از نظر گردشگری در افول و ایستایی قرار داشته و حتی اگر کرونا هم نبود ما در این زمینه توفیق چندانی نداشتیم. باقری با اشاره با در نظر گرفتن سه اولویت برای گردشگری استان، گفت: سهم قابل قبولی از منابع موجود کشور را در ایجاد حداقل‌های گردشگری نداریم لذا باید تلاش کرده تا تغییر نگرش در این زمینه ایجاد شود. وی گفت: مرحله بعد تثبیت و کیفی سازی زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری بوده و در سومین گام ورود جوامع دانشگاهی در این زمینه لازم است. باقری افزود: فضای گردشگری استان باز شده اما نباید فریب آن را بخوریم و باید ترمز آن را کشیده و آن را کیفی سازی کنیم.

ساماندهی کارتن به دستان

عضو انجمن مهمانپذیران و پانسیون داران گلستان هم در این جلسه گفت: باید برای معرفی جاذبه‌های شهرستان‌ها سایت طراحی شده و بیلبوردهای تبلیغاتی هم به این امر اختصاص یابد. محمد امینی بیان کرد: ۵۰ درصد واحدهای مهمانپذیر استان فعال نیستند و باید در زمینه بازسازی و نوسازی آنها اقدام کنیم. وی ادامه داد: دو هزار اتاق مهمانپذیر در گلستان وجود داشته و بالغ بر دو هزار نفر ماهانه در آن پذیرش می‌شوند و کرونا سبب افت شدید در این بخش شده است. وی همچنین بر ساماندهی کارتن به دستان و خانه مسافرها تاکید کرد و گفت: باید با همکاری نیروی انتظامی و میراث فرهنگی در این زمینه اقدام عاجل انجام داد. یحیی جلالی فر، رئیس انجمن تورهای گردشگری گلستان هم بیان کرد: زیرساخت‌های نرم‌افزاری و تولید محتوا مورد توجه گردشگران بوده اما در گلستان در این زمینه اقدام خاصی انجام نشده است. وی همچنین به نبود سفرنامه ملی برای گردشگران اشاره کرد و افزود: اگر در بوم گردی‌جاذبه‌ها محتوای بصری خوبی داریم اما در زمینه پادکست و متن تخصصی کم کاری انجام شده است. مسئول صنف راهنمایان گردشگری گلستان هم گفت: راهنمایان حلقه مهمی در زمینه گردشگری بوده که در کرونا آسیب جدی دیدند. سمیه قدمنان افزود: در جاذبه‌های گردشگری و واحدهای پذیرایی و اقامتی در زمینه کیفیت چالش زیادی داریم که باید به صورت تدریجی آن را برطرف کنیم. قدمنان گفت: گاهی مشاهده شده تورهایی بدون استفاده از راهنمایان بومی وارد استان می‌شوند که باید ساماندهی شوند. وی همچنین از مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان خواست به ساخت و سازهای بی رویه در منطقه جهان نما ورود کند. سعیده احمدی، نماینده واحدهای آموزشی گردشگری گلستان هم گفت: تلاش کرده‌ایم در زمان کرونا تهدید را به فرصت تبدیل کرده و دوره‌های آموزشی برای جوامع محلی و برخی از راهنمایان برگزار کنیم. علی شاهینی که به نمایندگی از مجمع نمایندگان استان در جلسه حضور داشت، گفت: نمایندگان مجلس گلستان آمادگی خود را برای حمایت از بخش گردشگری اعلام کرده و مصوبات این جلسه به آنها ابلاغ خواهد شد. در پایان جلسه مقرر شد تا جلسات تخصصی و برگزاری این جلسه به صورت دو ماه یکبار برگزار شده و برنامه ریزی برای ایجاد تفاهم‌نامه سه جانبه بین میراث فرهنگی، محیط زیست و منابع طبیعی استان شکل بگیرد.