زنان و دختران قزاق لباس های سنتی خود را می پوشند


یادداشت |

فرهاد شادکام_شاید بین جمهوری های شوروی سابق، تنها جمهوری ای که امروزه زنان آن لباس سنتی خود را کنار گذراده و مبلس به پوشش روسی شدند، قزاقستان باشد.( سنایی،1378: 109)  این امر در بین قزاق های ایرانی اتفاق نیفتاده و هنوز زنان و دختران قزاق لباس های سنتی خود را به همراه دارند. زنان میانسال و پیرزنان دستاری عمامه مانند که تمامی سر و گردن را می پوشاند استفاده می کنند که در زبان بومی خود به آن «بوراما» می گویند. هم اینک در بین قزاق های استان میراثی به نام « قزاق دوزی» وجود دارد که لباس های سنتی با زرق و برق سکه ها و زنجیر دوزی خود را می آراید و به این دلیل که در بافت این پوشاک از ابریشم استفاده می شود، این نوع دوخت و دوز را « ژبک : یعنی ابریشم می نامند. این نوع هنر در روی روسری ها یا « ژاولق» نیز دیده می شودو اگر اختصاصاً در روی روسری این نوع دوخت به کار رفته باشد، این نوع دوخت را « المه » می نامند.( مصاحبه با خانم تنی) در لباس های زنان قزاق انواع نقش و نگارها و وجود رنگ سفید در این نوع پوشش، خود را بیشتر نمایان می کند. « منجوق دوزی و ملیله دوزی» در پوشاک قزاق ها فراوان است. زنان قزاق که ازدواج می کنند می بایست روسری سفید یا « آق ژاولق » را به سر کنند و این نشان از متاهل بودن این زنان است.عروس قزاق نیز لباس ویژه ای به نام « کلن کویلک » دارد که جلیقه ای مخصوص روی این لباس پوشیده می شود که در زبان قزاقی به این جلیقه « کلن بشبت» می گویند. عروس در بدو ورود به خانه شوهر پالتویی از پوست سمور دوخته و می پوشد که به نام « اشک » یا « ژاداقای» معروف است و کمربندی از جنس ابریشم که طول آن گاهاً به سه متر می رسید به دور کمر می بندند که در ورود به خانه داماد، یک نفر از زنان هم طایفه داماد که « ژنگشه» نام دارد این کمربند را باز می کند. ( مصاحبه با خانم پیلتن) لباس های گوناگونی برای کارهای متفاوت در بین زنان و مردان وجود دارد و بیشترین زنگ به کار رفته در این لباس ها رنگ سفید، قرمز و صورتی است که همراه با گل دوزی هایی تزیین شده اند. در برخی از این لباس ها از نقوش مختلف از جمله شاخ حیوانات و یا نور خورشید استفاده می شود و این طرح ها مخصوص قوم قزاق است. ( مصاحبه با خانم تنی) لباس اصلی مردان نیز « کویلک» است و روپوش روی کویلک را « شاپان» می نامند. هر مردی به نسبت سن و مقام اجتماعی خود، انواع کلاه ها را استفاده می کنند که هر یک اسم جداگانه ای دارند. مانند « تاقیا » که بیشتر برای نماز خواندن استفاده می شود و « شبکه » که خان ها و بزرگان قزاق به سر می نمودند. مردی که به سفر حج رفته باشد دستاری به نام « صله » به سر می بنند. ( مصاحبه با خانم تنی)