■  دکتر هادی حق شناس

نماینده سابق مجلس  می‌گوید؛ عاملان مشکلات اقتصادی فعلی، نه دولت مدعی تدبیر و امید بلکه دولت‌های نهم و دهم هستند. هادی حق‌شناس درباره بانیان وضع موجود معتقد است: باید دانست که مشکلات اقتصادی و راهبردی ایران‌، محصول شیوه مدیریت ۴ سال یا ۸ ساله یا یک دهه‌ای و دو دهه‌ای نیست. کسانی که از بانیان وضع موجود سخن می‌گویند‌، باید بدانند که در زمان دولت نهم و دهم که درآمدهای ارزی کشور نجومی شد‌، سوءمدیریت‌های آن دوره‌، بسیاری از مشکلات امروز کشور را نیز شکل داد. درآمدهای ارزی کشـور در این برهـه (۸۴ تا ۹۲) به‌اندازه نیمی از کل درآمدهای ارزی کشور در طول نیم قرن اخیر بوده است. بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار در این بازه زمانی درآمد ارزی ایجاد شد. اما نه تنها از این ظرفیت برای توسعه و آبادانی کشـور بهره برده نشـد‌، بلکه رفتارهای اشتباه در آن زمان ریشه بسیاری از مشکلات سال‌های آتی را شکل داد. اگر در آن زمان درست تدبیر می‌شد‌، امروز ایران نگران این نبود که کره جنوبی آیا ۷ میلیارد دلار ایران را آزاد می‌کند یا نه؟ سوءمدیریت‌هایی که در دهه ۸۰ شکل گرفت‌، ریشه بسیاری از مشکلات امروز کشور است. روز و روزگاری در این کشور رئیس‌جمهوری وجود داشت که قطعنامه‌های شورای امنیت را در حکم کاغذ پاره فـرض می‌کرد‌، این نوع تفکر باعث شد تا ایران ذیل شدیدترین تحریم‌های ممکن تاریخی قرار بگیرد. تحریم‌هایی که دولت روحانی تلاش کرد تا بخشی از زنجیره آن را قطع کند‌، اما در همان زمان نیز رفتارهای تند و افراطی برخی جریانات باعث شد تا برجام با مشکلاتی مواجه شود و امکان بهره‌برداری حداکثری از آن ممکن نشود. در همین ماه‌های اخیر سوءمدیریت‌های دولت در عدم واردات برنج‌، قیمت برنج را از ۳۰ هزار تومان به ۱۰۰ هزار تومان رسانده است یا به رغم اینکه بر اساس گزارش وزارت بهداشت‌، حدود ۹۰ درصد داروها در داخل تولید می‌شود و تنها ۱۰ درصد نیاز کشور به واردات داروهای خارجی است‌، در چند هفته اخیر با اعلام حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نرخ داروها در کشور چندین برابر شده است.

فراموش نباید کرد که کرونا نیز در سال‌های اخیر باعث شد تا رشد اقتصاد جهانی منفی شود. فقط نرخ بیکاری در آمریکا دورقمی و رشد اقتصادی در این کشور منفی شد. طبیعی است که بخشی از مشکلات اقتصادی در زمان دولت قبلی (جدا از تحریم‌ها) به دلیل کروناست. اگر جریانات دلواپس اجازه می‌دادند در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ که دولت آماده انعقاد توافق بود‌، برجام احیا شود‌، ایران امروز بیش از یک سال بود که می‌توانست نفت خود را به‌صورت عادی بفروشد. اگر ایران طی ۶ الی۷ماه گذشته می‌توانست نفت خود را بالای ۱۰۰ دلار بفروشد‌، ماهانه بیش از7/5 میلیارد دلار درآمد ارزی داشت. در آن صورت نیاز نبود تا برای احیای 7 میلیارد دلار طلب خود از کره جنوبی بخواهد به توصیه مدیرمسئول روزنامه کیهان عمل کند و تنگه هرمز را ببندد.

■ اقتصاد دان