■  دکترهادی حق‌شناس

یقینا افزایش قیمت ارز، هم دلایل سیاسی و هم دلایل اقتصادی دارد. دلایل سیاسی، همین صدور قطعنامه شورای حکام است که روی بازار ارز اثر منفی داشت و اصلا شروع افزایش قیمت ارز تقریبا از زمانی مطرح شد که سه کشور اروپایی قرار بود به شورای حکام آژانس پیشنهاد صدور قطعنامه کنند به گونه‌ای که از چند روز قبل از تصویب شورای حکام آژانس، بازار شکل التهاب به خودش گرفت. نکته دوم اینکه بالاخره همچنان بحث عرضه و تقاضای ارز مطرح است. درست است که میزان فروش نفت و قیمت فروش نفت هم زیاد شده است و در بودجه پیش بینی شده بود که قیمت هر بشکه نفت حدود 40 دلار باشد ولی عملا الان قیمت نفت به حدود 120 دلار رسیده اما نکته این است که این نقل و انتقالات پولی به سادگی یا طبق روال معمول انجام نمی‌گیرد. اگر روابط تجاری‌مان روال عادی داشت، طبیعی بود که با همین میزان فروش نفت که فروش حداقلی است و همین مقدار کسب دلار بازار می‌توانست شرایط عادی‌تر داشته باشد اما چون افق بازار مشخص نیست و به عبارت دیگر چون کسی نمی‌تواند درباره بحث تحریم‌های ظالمانه و احیای برجام تحلیل واقع بینانه‌ای از وضعیت کنونی داشته باشد، همین وضعیت را در بازار هم شاهدیم و بازار هم چنین احساسی دارد، لذا ما شاهد نوسانات قیمت ارز هستیم. حتی اگر بانک مرکزی همانند دولت‌ها و ادوار گذشته، اقدام به اصطلاحا ارزپاشی هم بکند تا زمانی که جو روانی بازار از بین نرود یا آن مولفه‌ای که بازار را از تعادل خارج کرده  از بین نرود، طبیعی است که ما شاهد این نوسانات در بازار ارز خواهیم بود. اما نباید فراموش کنیم که بستر این نوسانات ارز را شاخص‌های کل پولی ایجاد کرده. یعنی رشد نقدینگی و وجود تورم، آتش تهیه نوسانات بازار ارز را فراهم کرده‌اند و با هر شوک بیرونی یا شوک داخلی شاهد نوسانات در بازار ارز هستیم. از طرفی همیشه وقتی بازار ارز دچار التهاب می‌شود، بانک مرکزی و پلیس مداخله می‌کنند که این مداخله‌ها، گام‌هایی آشنا در بازار ارز هستند. این موضوع اولین بار نیست و آخرین بار هم نخواهد بود و هر وقت بازار دچار تلاطم می‌شود، چنین اتفاقاتی را در بازار ارز شاهدیم. اما اینکه آیا بازار ارز امروز کشش قیمت‌های بالاتر را دارد، طبیعی است که امروز که تحلیل می‌کنیم، چنین کششی را ندارد ولی ممکن است فردا اگر در سمت عرضه ارز یا شاخص‌های کل پولی مواظبت نشود، طبیعی است که هر قیمتی را می‌توان متصور شد.

■  اقتصاددان