ندا حیدری

همانطور که میدانید خانواده یک واحد کوچک اجتماعی است که به منظور هدفی مشترک شکل گرفته است. همانگونه که جوامع بزرگتر دارای رهبر و مدیر است، خانواده نیز از این موضوع مستثنی نیست و نیازمند یک رهبر و مدیر شایسته برای رسیدن به اهداف مشترک است. لازم به ذکر است منظور از رهبری و مدیریت خانواده بدین معناست که وی در شرایط سخت و حساس و مواجهه با مشکلات، تصمیمات درست و منطقی بگیرد و توجه داشته باشید که مدیریت خانواده با رئیس بودن بسیار متفاوت است. رئیس بودن در معنای لغوی اولیه به معنای حکمرانی و زورگویی است و از افراد زیر دست آن اینطور انتظار می رود که از یکسری قوانینی که توسط آن شخص بنا نهاده شده، اطاعت کنند. اما مدیریت به این معناست که فرد مدیر با درایت، خرد و هوشمندی و البته در نظر گرفتن همه جوانب و مشورت کردن با دیگر اعضای خانواده یا گروه به یک تصمیم واحد و مشترک میرسد و با تدبیر و حمایت اعضا در رسیدن به هدف مشترکتشان گام برمیدارد. در برخی جوامع مانند کشورمان، مدیریت خانواده بر عهده مرد خانواده است و این موضوع به دلیل سنتی بودن، اهمیت حفاظت از خانواده، داشتن قدرت فیزیکی بالاتر جهت خدمت رسانی به اعضای خانواده و دفاع از حق و حقوق اعضا میباشد. شایان ذکر است، علی رغم تفاوت های ظریف در قوه تفکر، منطق، احساسات و خرد اجتماعی؛ هر دوآنها (زوج و زوجه) می توانند این مدیریت را بر عهده بگیرند. چرا که در بسیاری از خانواده ها مشاهده میکنیم که مدیریت خانواده بر عهده زن خانواده است، اما به صورت کلی و درصد بالایی از خانواده ها مدیریت و رهبری توسط آقایان صورت میگیرد. هنگامی که میگوییم مدیریت خانواده توسط آقایان صورت میگیرد، بدان معنا نیست که دیگر اعضای خانواده هیچ نقشی ندارند، همانطور که گفتیم خانواده یک جامعه کوچک است که برای رسیدن به اهداف مشترک شکل گرفته است و در مسیر رسیدن به این هدف مشترک همه اعضا نقش مهمی را ایفا میکنند و رهبر خانواده نقش هماهنگ کننده بین اعضای خانواده را دارد. در تصمیم گیری های مهم و اساسی، اعضای خانواده باید از نظرات رهبر خانواده بهره مند شوند  و در همه موارد و تصمیم گیری ها تعامل و مشورت کنند. اگر در خانواده ای، هر کدام از اعضا بخواهند نظر شخصی خود را اعمال کنند، ممکن است باعث ایجاد هرج و مرج، گسستگی و دلخوری در بین اعضای آن خانواده شود؛ در این هنگامه وظیفه رهبر خانواده ایجاد فضای مشارکتی، تعامل و مشورت با اعضا جهت رسیدن به هدفی مشترک و تصمیمی واحد است. یکی دیگر از کارهای مهمی که در مدیریت خانواده میتوان انجام داد، تقسیم کار است. این بدان معناست که هر یک از اعضای خانواده با توجه به توانایی هایش مسئولیتی را بپذیرند و تقسیم کار کنند تا تمام سختی ها و مشکلات بر دوش یکی از اعضا نباشد، مثلا مادرخانواده میتواند با ایجاد فضای آرام در خانه و محبت کردن به همسرش و دیگر اعضای خانواده نقش حمایتی را بر عهده بگیرد و این نکته بسیار حائز اهمیت است که زنان نقش اساسی و بسیار مهم در خانواده دارند و تربیت فرزندان و به نوعی تربیت جامعه را به دوش میکشند و تلاش برای تحکیم و استحکام خانواده یکی از اصلی ترین نقش های یک زن در خانواده است. در پایان باید گفت که در یک خانواده حتی با وجود یک رهبر شایسته و مقتدر، افراد به خودی خود نمیتوانند اهداف و وظایفشان را به نحو احسنت انجام دهند، بلکه برای رسیدن به موفقیت و هدف های مشترک در یک خانواده همراهی و همکاری تک تک اعضای خانواده نیاز است و رهبر خانواده با گرفتن تصمیمات درست و بجا و همراهی اعضای خانواده از او میتواند مسیر موفقیت و آرامش را به بهترین شکل ممکن برای همه اعضا فراهم کند.

کارشناس ارشد روان شناسی