حیدر حسین نژاد

هر عمل جراحی نیازمند بیهوش بودن بیمار است. بیهوشی در ایران، بیش از هزار سال پیش مرسوم بوده است؛ بطوریکه فردوسی آن را در شاهنامه آورده است.

بگافید، بی رنج پهلوی ماه

بتابید، مر بچه را سر ز راه

چنان بی گزندش برون آورید

که کس درجهان این شگفتی ندید

همان درزگاهش فرو دوختند

به دارو همی درد بسپوختند

شبان روز مادر ز می خفته بود

ز می خفته وهوش از او رفته بود

چو از خواب بیدار شد سرو بن

به سيندخت بگشاد لب بر سخن

فردوسی از  عمل جراحی سزارین مادر و تولد رستم با روش بیهوشی و بی دردی با می وشراب سخن گفته است. این مایه فخرومباهات ایرانیان هست که چنین سند محکمی بر عقل وهوش و درایت آنان در بیش از هزار سال پیش وجود دارد. پروفسور یحیی عدل در سال ۱۳۲۹پس از اخذ دکترای تخصصی جراحی در فرانسه به ایران برگشت و با خود دکتر بوئه انستزیولوژیست(بیهوشی)معروف در فرانسه را به ایران آورد و ایشان بیهوش کردن بیماران با ماسک امبردن واتر را انجام وآموزش میداد که البته مرگ و میر فراوان داشت و از طرفی عمل های جراحی کوچک را میتوانستند با آن انجام دهند. از بنیان گذاران بیهوشی در ایران پروفسور علی فر، پروفسور اسماعیل تشید و دکترغلامرضا مرتضوی هستند. پروفسور فر پس از اخذ مدرک بیهوشی در انگلستان در سال ۱۳۳۴ به ایران برگشت و از کارهای ماندگار ایشان ساخت دستگاه مدار بسته قابل حمل بیهوشی در ایران بود. اقدامی که شروع پیشرفت علم بیهوشی در ایران محسوب می‌شود. پروفسور اسماعیل تشید پس از اخذ مدرک تخصصی آنستزیولوژی (بیهوشی) در نیویورک به ایران برگشت و رشته بیهوشی در دانشگاه تهران را پایه گذاری کرد. او در سال ۱۳۴۴ لوله تراشه(نای)را بنام لوله S اختراع کرد که به کمک این لوله که در داخل نای و ریه بیمار قرار می گرفت، میتوانستند داروها وگازهای بیهوشی را وارد ریه بیمار کنند و بیمار را بیهوش نمایند، عملی که به آنها اجازه می‌داد بیمار را کاملا ایمن، ساعت ها  تحت بیهوشی قرار دهند. لذا عمل‌های بزرگتر ومهم تر مثل اعمال جراحی قفسه سینه و داخل شکم وقلب وکبد را انجام داد. پروفسور تشید کتاب روش های انتخاب بیهوشی و فارماکولوژی داروهای بیهوشی را تألیف کرد که بهترین کتاب سال ۱۳۴۷ لقب گرفت و انقلابی در بیهوشی نوین پایه گذاری کرد. دکتر غلامرضا مرتضوی هم پس از اخذ دکترای خود در رشته بیهوشی در انگلستان در سال ۱۳۵۰به ایران برگشت و در دانشکده زنان دانشگاه تهران بخش بیهوشی را راه اندازی کرد و بیهوشی در جراحی زنان و زایمان و روش های نوین بیهوشی ازجمله بیحسی اسپاینال(نخاعی)را به جامعه پزشکی شناساند. از آن زمان تاکنون دانشجویان زیادی پس از اخذ دوره پزشکی عمومی وارد آموزش رشته تخصصی ۴ساله بیهوشی و مراقبتهای ویژه می شوند و آخرین متدهای روز دنیا در رشته بیهوشی را فرا می گیرند. اعمال جراحی سنگین امروزه مثل اعمال جراحی پیوند داخل اعضا قلب، کبد، ریه، کلیه پانکراس وسایر اعضای بدن اعمال جراحی سنگین انواع سرطان ها، اعمال جراحی قلب باز واعمال جراحی مغز قابل انجام نیست، مگر وجود یک پزشک متخصص بیهوشی توانمند درکنار یک جراح زبردست تضمین شده باشد. رشته تخصصی بیهوشی در ایران هم پای این رشته درجهان درحال پیشرفت است ومردم کشورمان با خیال راحت تحت عمل جراحی قرار می گیرند.

متخصص بیهوشی

وفوق تخصص مراقبتهای ویژه