ورزش باستانی گرگان


یادداشت |

فروغ محسنی مفیدی_ورزش باستانی از گذشته‌ی بسیار دور رواج داشته و با آواز و کوبش مرشد هنوز هم در زورخانه‌ها برپا می گردد. دانش نامه‌ی بروک هاوس آلمانی برپایه ی پژوهش‌های دانشگاهی این کشور، ورزش زور خانه‌ای را کهن‌ترین ورزش بدنسازی برشمرده است. زمین بوسی و ورود به گود، سلام باستانی کنده زدن، پا زدن و چرخ زدن، همه و همه یادآور فروتنی و رزم آوری پهلوانان میدان است.  به لحاظ تاریخی، زورخانه در حدود هفتصد سال پیش به دست محمود، معروف به پوریای ولی باز سازماندهی شده است. اما بر پایه‌ی منش تاریخی و اسطوره‌ای ایران، زورخانه می‌تواند تاریخی بسیار کهن تر داشته باشد. این ورزش کهن در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث معنوی یونسکو از سوی ایران به ثبت جهانی رسید. بنیاد فردوسی پس از بستن تفاهم‌نامه همکاری‌های فرهنگی و اجرایی با فدراسیون پهلوانی و زورخانه‌ای ایران توانسته‌است، فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای را در ایران و جهان به گونه فرهنگی‌هنری بازبشناساند. از آداب اصیل این ورزش باستانی می توان به سحرخیزی( که از دوره های پیشین ویژه‌ی مردمان فلات نشین بوده است) فروتنی و جوانمردی، رخصت از بزرگان و ریش سپیدان، پرورش تن و روان، دوری از رذایل اخلاقی، پاکی و طهارت در هنگام ورود به گود زورخانه،گلریزان برای  مستمندان با آبرو  و... را برشمرد. وسایل این ورزش گرز، سپر، تخته، کباده، میل و ... می‌باشد که بارها در متون حماسی ایران به ویژه در شاهنامه فردوسی تکرار شده است. در شهر ما گرگان نیز کمابیش به این ورزش باستانی پرداخته می‌شود و در شب ولادت مولای متقیان (۱۴بهمن۱۴۰۱)  زورخانه‌ی باشگاه کهن شهرستان گرگان میزبان مردان و زنان علاقمند به این سنت نیکوی ورزشی ایران باستان شد وشبی فرخنده و به یاد ماندنی را در اذهان تماشاگران رقم زد. (حضور بانوان در چنین مراسمی و در چنین مکانی،گامی بلند به نظر می‌رسد.)

با سپاس بیکران از مرشد توانمند شهرمان، گرگان جناب آقای مسعود مهدی نژاد که آیین مرشدی وی از جمله، آغاز مناسب مراسم، ضرب نوازی پرشور، حکمت خوانی، تشویق ورزشکاران، نواختن ضرب هنگام شمارش که حدوالای احترام است، خوانش اشعار پر معنا از بزرگان ادب پارسی، احترام به پیشکسوتان جمع و ... را به گونه‌ای شایسته و بایسته به انجام رساند. از ایشان و سایر دست اندرکاران این شب به یاد ماندنی سپاس گزاریم. امید که در این چرخ عرفانی همراه با نوای مرشد، کباده با شوکت، میل و تخته با حرمت، پای با ارادت همراه شود.  نَفَس مرشدیِ جناب آقای مسعود مهدی نژاد گرم. ایزد پشت و پناهش.

  ای خوشا آیین عیاری ز نو احیا شدن

 پهلوانی همتی بر پاس آن بگماشتن