آبان روز از آبان ماه- آناهیتا فرشته آب


یاددداشت اول |

  بامسوولیت سردبیر

 

 دهم آبان، آبان روز از آبان ماه است و در آن ایرانیان باستان جشن آبانگان را برپای می کردند. جشن آبانگان جشنی است در گرامیداشت سیاره درخشان «اَنَهیتَه / آناهید (زهره)» و رود پهناور و خروشان آمودریا، و بعدها ایزدبانوی بزرگ «آب» ها در ایران كه نقش مهمی در آیین های ایرانی دارد و پیشینه  ی ستایش و بزرگداشت این ایزد بانو در فرهنگ ایرانی به دوره های پیش از زرتشتی در تاریخی ایران می رسد. ایرانیان باستان برای چهار عنصر آب، آتش، خاک و هوا احترام قائل بودند و آنها را مقدس می شماردند و علاوه بر آن توازن بین آنها را رکن اصلی زندگی و ماندگاری می دانستند. حکیم نظامی گنجوی می فرماید:

چار طبع مخالف سرکش  

چند روزی شوند با هم خوش

چون یکی زین چهار شد غالب

 جان شیرین بر آید از قالب

 و نمایانگر آنکه همواره باید بین عناصر اربعه هماهنگی و توازن باشد، عناصری که ما امروزه می دانیم بنیانهای زندگی طبیعی  و محیط زیست ماست و باید برای زندگی بهتر از  آنها حفاظت نماییم.  در جشن آبانگان، پارسیان به ویژه زنان در کنار دریا یا رودخانه ها، فرشته  ی آب را نیایش می کنند. ایرانیان کهن آب را پاک (مقدس) می  شمردند و هیچ گاه آن  را آلوده نمی کردند و آبی را که اوصاف سه گانه اش (رنگ - بو - مزه) دگرگون می شد برای آشامیدن و شستشو به  کار نمی بردند. آناهیتا یا ناهید خداوندگار آب است، چشمه ها، رودها، دریاها تحت امر اویند و بر اساس اساطیر، چهارم آبان یا دهم آبان (با توجه به تقویم )جشن برگزار می شده است. این آموزه ها امروزه نیز می تواند در بخش های مختلفی از جامعه ما تاثیر گذار باشد. آموزش و پرورش و نهادهای آموزشی دیگر می توانند با این بهانه های دلنشین، هم بخشی از اساطیر را به کودکان و نوجوانان بیاموزند هم اهمیت آب، خاک و محیط زیست را به نسل آینده یاد آوری نمایند، کاش از فرصتهایی که اجدادمان به ما سپرده اند بهره می بردیم.