دکتر محمد اسماعيل اسدي - روز چهارشنبه 22 آذر 1402 بالاخره بعد از مدتها سعادتي به من دست داد تا از بزرگترين موزه خاک جهان که در دانشگاه با درجه ممتاز واخنينگن هلند تاسيس شده است که قدمتي 60 ساله دارد، بازديد نمايم. واقعا جاي اينگونه موزه هاي آموزشي در کشور ما بسيار خاليست. حرف زياد ميزنيم و خيلي زياد مراسم بزرگداشت روز جهاني خاک در کشور برگزار مي کنيم و همه از فرسايش خاک مي ناليم و مرثيه سرايي ميکنيم از مسئول گرفته تا کارشناس و استاد و پژوهشگر و غيره ولي در عمل فقط تعداد اندکي هستند که دلسوخته خاک به عنوان يک‌ منبع تجديدناپذير هستند و براي حفظ و صيانت از آن به صورت عملي تلاش وافر دارند ولي متاسفانه سياستگزار و تصميم ساز نيستند. بياييد براي يک بار هم شده به حکمراني خاک ايمان بياوريم و آن را در کشور و‌ در عمل اجرا کنيم زيرا زندگي و‌ بقاي ما در حفظ و حراست از اين خاکها به عنوان منبع تامين غذا و فيبر و سوخت و ترسيب کربن مي باشد. در اين موزه از خاکهاي خاکستر آتشفشاني اندونزي گرفته تا خاکهاي سياه استپي روسيه نمونه هاي دست نخورده اي نگهداري ميشود و‌ در معرض ديد همگان است. در اين موزه فقط 80 نمونه دست نخورده خاک با عمق 150 سانتيمتر به صورت مونوليت (دست نخورده و‌ به صورت واقعي خود) نگهداري ميشود که بيانگر گروه خاکهاي اصلي جهان هستند. خاکها داراي تنوع بسياري در اين اکوسيستم هستند. اين موزه براي تمام کساني است که ميخواهند درباره نقش حياتي خاک در زندگي روزانه خود و بوم سازگان بياموزند و ياد بگيرند. موزه جهاني خاک بيش از 60 سال است که در دانشگاه واخنينگن هلند تاسيس شده است. نمونه‌هاي فيزيکي پروفيل‌هاي خاک (مونوليت) در اين‌موزه که انواع خاک‌هاي اصلي جهان را نشان مي‌دهد، از نمونه خاکسترهاي آتشفشاني کشور اندونزي تا خاک‌هاي قرمز و شديداً هوازده منطقه آمازون. از نظر فيزيکي، موزه در محوطه دانشگاه و مرکز تحقيقات واخنيننگن در شهر واخنينگن کشور هلند واقع شده است.در اين موزه زيبا بيش از 80 نيمرخ خاک دست نخورده خاک به نمايش گذاشته شده است، و مجموعه اي بسيار بزرگتر (حدود 1000 نيمرخ ديگر خاک از بيش از 70 کشور) در مخزن ذخيره و نگهداري مي شود. براي هر پروفيل يا نيمرخ خاک، اطلاعات تکميلي در مورد محل نمونه برداري (به عنوان مثال چشم انداز، کاربري زمين، مواد اوليه و اقليم)، شرح مشخصات دقيق براي هر افق يا لايه خاک، و داده هايي در مورد ترکيبات شيميايي و ويژگي هاي فيزيکي وجود دارد که مي توان با اسکن با کد درج شده در زير هر نيمرخ به اطلاعات کامل آن خاک دست يافت. بخش ويژه اي به انواع اصلي خاکهاي کشور هلند اختصاص داده شده است. علاوه بر اين، خاک‌هايي را به نمايش مي‌گذارد که تحت تأثير فعاليت‌هاي طولاني‌مدت انسان به طور قابل توجهي تغيير کرده‌اند. بسياري از اين اطلاعات را مي توان به صورت آنلاين نيز مشاهده کرد. اين موزه آموزشي نقش مهمي در انتشار دانش خاکشناسي در جهان ايفا مي کند و همه روزه گروههاي زيادي از دانشجويان، کارشناسان، کشاورزان، اساتيد و پژوهشگران از سرتاسر جهان از اين موزه بازديد مي نمايند. راهنماي موزه در محل هم به زبان انگليسي و هم زبان هلندي آماده راهنمايي بازديدکنندگان مي باشد.

پژوهشگر بين المللي آب و‌خاک گلستان