نوروزعلی حسن عباسی 

هر چند بیش از سه چهارم مساحت ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است و بارندگی محدود، پراکنده و نامنظم و رطوبت هوا اندک است و بیابان و کویر روز بروز توسعه می یابند، با این وجود هیچ عرصه بدون پوشش سبز حتی در بیابانهای مرکزی ایران وجود ندارد، با وجود پوشش فقیر با فاصله رویشی زیاد و عمدتا از گیاهان علفی کم زی در فصل بهار فراوان و سبز و چمن مانند و در سایر فصول از بین می روند فقط بذر همراه با بقایای اندامهای هوائی ( خار و خاشاک ) آنها باقی می ماند طوری که زمین لخت و بدون پوشش به نظر می رسد. بنابراین در هرکجای این سرزمین که حداقل بارندگی سالیانه ۵۰ میلیمتر و حداقل رطوبت هوا  25درصد باشد و دمای مطلق نیم روز تابستانه آن از ۶۰ درجه سانتیگراد بالا نرود، امکان احیا و تقویت پوشش گیاهی به شرط انتخاب گونه های مناسب، کم نیاز و سازگار و مقاوم با شرایط سخت اقلیمی و خاکی منطقه در آن وجود دارد. تبدیل بیابان و کویر به جنگل یا مرتع در بسیاری از کشورها حتی در ایران تجربه شده است و نتایج مطلوبی نیز به بار آورده است. ایجاد جنگلهای تاغ در ریگزارهای مرکزی، بوته زارهای دم گاوی بر روی تپه های ماسه ای ریگ بلند آران در کاشان، جنگلهای کهور و کرت در نواحی خلیج و عمانی و احداث سبززارهای وسیع در کویر مرکزی ایران نشانه باور عمیق و همت والای کارشناسان و کارکنان زحمتکش منابع طبیعی ایران بوده است. این عزیزان برای تامین آب و تقویت آبخوانها اقداماتی مانند پخش سیلاب، احداث بندهای خاکی و گابیونی، احداث سطوح عایق، پوشش انهار پیتینگ و فاروئینگ، احداث تراس و بانکت و احداث ترکی نست را به خوبی انجام و نتایج دور از انتظاری نیز بدست آورده اند. برای تثبیت خاک و جلوگیری از حرکت شنهای روان، نسبت به احداث انواع بادشکن، مالچ پاشی، ریگ پاشی، فعالیتهای بیولوژیکی از قبیل درختکاری، بوته کاری، بذر پاشی، بذرکاری را انجام داده اند که آثار مثبت آن همچنان باقی است و صد البته باید ادامه پیدا کند. زیرا تا حصول نتایج ایده آل یا حداکثری زمان زیاد،پرسنل فنی، اعتبارات لازم، تجهیزات کافی و مشارکت مردمی را نیاز دارد. کمبود منابع آبی را میتوان با استفاده از آب های نامتعارف جبران کرد که مهمترین آن استفاده از آب خاکستری از تصفیه خانه های فاضلاب شهر و روستاهای نزدیک استحصال آب شیرین از شیرین کن های خورشیدی، استحصال آب شیرین از رطوبت اتمسفری با نصب توری های پلی آستری است.

عضو بازنشسته هیات علمی دانشگاه