مهدی سیف حسینی

حسین پاپلی یزدی، مجموعه خاطرات شفاهی دارد، بنام شازده حمام که تاکنون در 6 جلد منتشر شده است. گفتم خاطرات شفاهی، زیرا خاطره نویسی در میان کتب موجود بسیار است و این خاطرات در قالب شکل زندگی فرد نویسنده از آغاز تا روز نوشته است. اما تفاوت کتاب شازده حمام با اینگونه خاطرات در این است که نویسنده پای صحبت ها، درد دل ها و زندگی افراد دیگر نشسته و معمولا خدا نیز در حاشیه این گونه خاطرات بوده که تقریر به تدوین مجموعه شازده حمام کرده است. حوصله نویسنده بیشتر به این خاطر است که پای صحبت و غیبت خانم باجی های کوچه محل خود بوده و گاهی بصورت خاله زنکی به زیر و بم این حرف ها پرداخته که گاه بسیار جالب است. یعنی ریزبینی نویسنده آن گونه است که وقتی جایی دعوت می شود، می گوید، وقت نهار سفره پارچه ای پهن شده، همه دور سفره نشستند. مستخدم در آشپزخانه غذا خورد، اما میهمانان در اطاق میهمانی که بشقاب های چینی گذاشته بودند و گل های بشقاب های چینی، گل اطلسی  و ... داشت و قاشق چنگال از نوع ... بود و غذاها فلان و فلان بود ... این گونه تشریح وضعیت واقعی را می نمایاند که انسان را یاد نویسنده های ناتورالیسم می اندازد. حالا در مورد صحبت ها بخوانید که به چه جزئیاتی پرداخته است. با این اوصاف، کتاب شازده حمام آقای حسین پاپلی یزدی یکی از بهترین کتاب های تاریخی شفاهی ایران بخصوص از مردم خطه یزد و گاهی مشهد می باشد که شکل زندگی و تاریخی از نوع فرهنگ، اقتصاد، سیاست، مسائل اجتماعی را بطور شفاف بیان کرده است. نمونه این تاریخ زندگی شرح حال و روزگار گل پری در جلد ششم مجموعه شازده حمام است. جذابیت زندگی گل پری و روند تحولی تاریخ زندگی این خانم که نمونه واقعی خانم های عصر خود است، آن چنان جذاب می باشد که دریغ است نسبت به خواندن آن غفلت شود.