غزاله صیدانلو- نشست پنجم از سلسله نشست های آشنایی سرزمین مادری با موضوع «عصری با روستای کهن و تاریخی شاهکوه سفلی، شامگاه سه شنبه 5 آذر1402 در تالار اندیشه موسسه فرهنگی میرداماد برگزار شد. مدیرعامل موسسه فرهنگی میرداماد، با اشاره به اهمیت احیاء حفظ و معرفی هویت فرهنگی گفت: اگر ما هویت مان را حفظ نکنیم، دچار مرگ خواهیم شد. از این رو، ما محکوم به حفظ هویت مان هستیم. بر همین اساس، موسسه فرهنگی میرداماد، سلسله نشست هایی تحت عنوان آشنایی «سرزمین مادری» را برگزار می کند و در آن سعی داریم ضمن معرفی هویت تاریخی خودمان، با آن ارتباط برقرار کنیم. وی افزود: نشست امروز سرزمین مادری را به یک روستا اختصاص دادیم، چرا که باور داریم نهادهای فرهنگی و آداب و رسوم را باید در روستاها جستجو کرد. احمد خواجه نژاد گفت: اگر قرار باشد فرهنگ بومی خودمان را بشناسیم، باید از روستاها شروع کنیم و در این ارتباط نباید منتظر فعالیت نهادهای دولتی باشیم، بلکه باید خودمان آستین همت را بالا بزنیم. در ادامه جلسه خانم میراحمدی، دهیار شاهکوه سفلی با پوشش لباس سنتی شاهکوه در جایگاه حاضر شد و به معرفی این روستا پرداخت. او گفت: شاهکوه در منطقه کوهستانی واقع شده و یکی از روستاهای دهستان استراباد جنوبی بخش مرکزی شهرستان گرگان است. وی در ادامه از پتانسیل های شاهکوه سفلی گفت. در ادامه نشست، محمود اخوان مهدوی، پژوهشگر تاریخ سرزمین گرگان، با اشاره به وجود آب، خاک مساعد و امنیت از تاثیر آنها در شکل گیری شاهکوه گفت و افزود: شاهکوه از جمله روستاهایی است که قدمت آن به عصر باستان می رسد. وی بیان کرد: با توجه به وجود تدفین تابوتی با تابوت هایی از چوب اورس، گورهای خمره ای، آثار سفالی، وجود قبرستانهای تاریخی متعدد در منطقه شاهکوه، این آثار نشانگر قدمت این روستا و مناطق اطراف آن در عصر باستان به خصوص دوره ساسانی است. پژوهشگر تاریخ و فرهنگ سرزمین گرگان در ادامه از ارتباط شاهکوه با استراباد گفت، که چگونه اهالی، منابع لازم از جمله یخ در فصل تابستان، گچ، آهک، چوب، پیاده نظام و مواد لبنی را برای اهالی استراباد فراهم می کردند. احمد خواجه نژاد در این نشست گفت: وجود قبرستان های معروف به گبری، تایید بر حیات و زندگی در عصر باستان شاهکوه است. به باور برخی پژوهشگران متاخر، شاهکوه در مسیر حرکت سپاهیان اسکندر مقدونی بود. این پژوهشگر تاریخ سرزمین گرگان در ادامه گفت: حساسیت اجتماعی شاهکوه در ایران پس از اسلام نیز ادامه پیدا کرد. چنانچه در عصر عباسیان، مهدی عباسی، ابوالخضیب را برای رفتن به شاهکوه مامور می کند. او با استفاده از منابع تاریخی از جمله تاریخ جرجان، مجم البلدان یاقوت حموی و الکامل ابن اثیر به بررسی نقش و جایگاه شاهکوه در ایران بعد از اسلام پرداخت. خواجه نژاد در ادامه از شاه طهماسب دوم صفوی و نادر شاه افشار گفت: که آنان از مسیر این روستا برای رفتن به خراسان عبور کردند. وی همچنین به وجود تفنگچیانی از شاهکوه در سپاه آقا محمدخان قاجار اشاره کرد، و اردو زدن فتحعلی شاه قاجار در چمن ساور برای لشکرکشی به خراسان را از نشانه های موقعیت و اهمیت این ناحیه برشمرد. خواجه نژاد از نامه یک پیرزن شاهکویی و شکایت وی خطاب به فتحعلی شاه و پاسخ وی گفت. و از حضور ناصرالدین شاه در سفر دوم او به خراسان و اقامت در شاهکوه گفت و افزود: اقتصاد شاهکوه همواره مبتنی بر دامداری بود. به طوری که اهالی، روزگاری 200 هزار راس گوسفند داشتند. او ضمنا اشاره ای هم به نوشته های سیاحانی چون مگلونف و رابینو که در عصر قاجار وارد استراباد شده بودند، داشت. خواجه نژاد در ادامه ضمن معرفی مشاهیر شاهکوه، از سنت هایی چون علم سلام، سیاه دوزی و وادوش به عنوان میراث کهن فرهنگی شاهکوه یاد کرد. وی در پایان گفت: بافت روستای شاهکوه به علت اهمیت تاریخی در سال 1397 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید که این افتخاری برای روستا است. در ادامه این نشست، مهندس حسین دهقان به معرفی طبیعت شاهکوه پرداخت و گفت: فرهنگ و تاریخ شاهکوه متاثر از جغرافیای آن است. وی ضمن اشاره به امکانات طبیعی شاهکوه از جمله قله گاوکشان، چشمه ها، مراتع، داروهای گیاهی و گونه های جانوری، بر ضرورت مراقبت و برنامه ریزی برای استفاده گسترده از آن تاکید کرد. دهقان گفت: وجود آب پاک و گوارا، هوای مناسب و داروهای گیاهی، با برنامه ریزی صحیح می تواند گردشگری سلامت را در این بخش رونق دهد. همزمان با برقراری نشست عصری با روستای کهن و تایخی شاهکوه، نمایشگاهی از اسناد تاریخی، محصولات گیاهی و... این روستا در نگارخانه موسسه فرهنگی میرداماد به نمایش در آمد. اجرای موسیقی هنرمندان شاهکوه ای، از دیگر برنامه های مراسم بود که مورد توجه قرار گرفت. لازم به ذکر است: 2 نفر از هنرمندان شاهکوهی، خانم کبوتر کاووسی و آقای یوسفعلی کابوسی در زمان برگزاری نشست، با ابزار آلات سنتی، چگونگی تولید صنایع دستی این روستا را برای حاضرین به نمایش گذاشتند و محصولات تولیدی مردمان این آبادی را معرفی کردند. در پایان این نشست، حاضران با شیرینی ها، غذا و شربت های سنتی شاهکوه پذیرایی شدند.