علي بايزيدي  

اگر جريان و روند پيشرفت هاي بشري از بدو خلقت تاکنون را در قالب نمودار (زمان - ميزان) تنظيم کنيم، سير شتابنده ي اين پيشرفت ها در حدود 130 سال اخيراز زمان اختراع جريان الکتريسته توسط توماس اديسون در مقايسه با چندهزار سال سابقه ي زيست انسان بر روي کره ي خاکي، چيزي وراي تصور است.در حقيقت از زمان خلقت آدمِ ابوالبشر و حواي اُم البشر، تا حدود يکصد و سي سال پيش، اگر ميزان پيشرفت دانش جامعه ي بشري را ده واحد در نظر بگيريم، آنچه در يکصد و سي سال اخير روي داده، از هزار واحد هم فراتر است؛ اگر نمودار همين يکصد و سي سال گذشته را نيز به درستي بنگريم، آنچه در سه دهه ي منتهي به حال، روي داده در قياس با آن يکصد سال ابتدايي، حدوداً همين ميزان از اختلاف را نشان مي دهد...، به گمان من بخش عمده ي اين شتاب و سرعت در توسعه ي دانش بشري، مديون پررنگ شدن نقش زنان در سير تکاملي پيشرفت سالهاست. شايد نتوان به طور مستقيم و کاملاً ملموس، اين نتيجه گيري را اثبات کرد، اما حضور نقش آفرين و مؤثر زنان در اين روند تکامل و توسعه ي اين سال ها - که ماحصل حضور پرقدرت و مداوم آنان در تمامي عرصه هاي اجتماعي اعم از سياست و اقتصاد، علم و دانش، فرهنگ و هنر، صنعت و توليد، ورزش و... است به خوبي و روشني گوياي همه چيز است. باري نسبت به قرون متمادي و چندين هزارساله اي که جامعه ي مردسالار در سرتاسر نقاط جهان، حکم فرما بود و زن، سرخورده و تنها، محبوس در چارچوب

 خانه و کاشانه، صرفا به عنوان عاملي براي توليد مثل، ديده و به کار گرفته مي شد، يا در بهترين حالت در سرزمين هايي که کشاورزي، مبناي چرخه ي اقتصاد و توليد بود، چونان رعيتي در زمين هاي اربابان قدرت به استثمار واداشته مي شد و اگرهم انگشت شمار زناني، جرقه وار، در جاي جاي اين کره ي خاکي، در طول اين هزاره ها، سري در ميان سرها برافراشتند و خودي نشان دادند، يا به لطف حادثه و تقصير بود يا به حکم شرايط و تقدير، اينک اما در حضور بانوان در اقصي نقاط جهان، حضوري است ناشي از پذيرش همگاني، برنامه ريزي شده، نقش آفرين، تأثيرگذار و آتيه دار. از جمله اين بانوان بزرگ و مؤثر که در طول اين سال ها، نشان دادند که نه تنها چيزي از مردان کم ندارند بلکه حضور ذي قيمتشان در عرصه هاي مختلف، همپاي مردان و گاهي فراتر از آنان بوده، دانشمند رياضي دان ايراني، پروفسور مريم ميرزاخاني(1396-1356)، استاد فقيد دانشگاه استنفورد آمريکا بود که عليرغم درگذشتش در چهل سالگي، توانست پله هاي ترقي و پيشرفت را به سرعت بپيمايد و در سال 2014 در سي و شش سالگي به دليل کنشگري در زمينه ي «ديناميک و هندسه ي سطوح ريماني و فضاهاي پيمانه اي آنها» برنده ي مدال معتبر فيلدز شد که بالاترين جايزه در رياضيات است. او نخستين زن و نخستين ايراني برنده ي مدال فيلدز محسوب مي شود. ميرزاخاني در دو سال متوالي 1994 (هنگ کنگ) و 1995 (کانادا) در دوران تحصيل در دبيرستان فرزانگان تهران، برنده ي مدال طلاي المپياد جهاني رياضيات نيز شده بود. او دکتراي خود را در سال 2004 از دانشگاه هاروارد گرفت و در سال 2013 ضمن دريافت جايزه ي کلي، از انجمن رياضي آمريکا جايزه ي ستر را نيز دريافت داشت. از سوي اتحاديه بين المللي انجمن هاي رياضي جهان، با پيشنهاد کميته ي بانوان انجمن رياضي ايران، روز 22 ارديبهشت به مناسبت سالروز تولد پروفسور ميرزاخاني، به عنوان روز جهاني زن در رياضيات نامگذاري شد.

صاحب امتياز فصلنامه استارباد