رضا باقري-  استان گلستان از قطب‌هاي مهم توليد سيب‌زميني کشور به شمار مي‌رود که هر ساله حدود 8 هزار هکتار از زمين‌هاي اين استان زيرکشت اين محصول مي‌رود، اما کاهش شديد قيمت در فصل برداشت، عدم اطمينان از بازار، قيمت پايين محصول، بي‌برنامگي در برخي سطوح دولتي و غيره، دغدغه‌هاي کشاورزان را براي فروش محصول بيشتر مي‌کند؛ مشکلاتي که با وجود وعده مسئولان هنوز چاره‌اي براي حل آن‌ انديشيده نشده است. به دليل همه اين مشکلات کشاورزان مجبورند محصولشان را به قيمت پايين و بر سر مزرعه بفروشند؛ چون حتي هزينه کارگر براي برداشت، از قيمت سيب‌زميني بالاتر است. به‌ جز همه اين موارد، ناهماهنگي در صادرات اين محصول به کشورهاي مقصد هم بخشي از گلايه‌ها و مشکلات صادرکنندگان سيب زميني است که معتقدند از اين بابت هم، چيزي جز ضرر و زيان نصيب آنان نمي‌شود.

ضرورت حمايت

بر همين اساس نماينده مردم گرگان و آق‌قلا درمجلس شوراي اسلامي با اشاره به اينکه زراعت سيب‌زميني در گلستان به حمايت نياز دارد، بيان کرد: فعالان اين بخش اعم از توليدکننده و تجار براي صادرات متحمل خسارت مي‌شوند که بايد تصميم‌گيري‌هاي درست در اين حوزه صورت گيرد. رمضانعلي سنگدويني افزود: زراعت سيب زميني در گلستان بيشتر از سوي بهره‌برداران در واحد سطح يک و حداکثر 3 هکتاري صورت مي‌گيرد و نداشتن برنامه منظم در بازاريابي به ويژه صادرات با زيان مواجهه مي‌شود. وي ادامه داد: در اين استان براي توليد هر هکتار سيب زميني 2 ميليارد ريال هزينه مي‌شود و بايد به بهره‌برداران کمک شود سرمايه‌گذاري اين قشر برگشت داده و بيش از اين زيان متحمل نشوند.

کاهش سطح کشت

مديرکل دفتر محصولات علوفه‌اي و جاليزي وزارت جهاد کشاورزي هم در ادامه ضمن اشاره به کاهش سطح زير کشت سيب زميني در دو سال گذشته ابراز کرد: زراعت سيب زميني در کشور طي چهار فصل در استان‌هاي مستعد انجام مي‌شود که در سال زراعي برنامه‌ريزي کشت و توليد اين محصول در سطح 142 هزار هکتار شده که 90 هزار هکتار آن به کشت پاييزه اختصاص دارد. حسين اصغري افزود: طي دو سال زراعي قبل به دليل بروز خشکسالي و کاهش سطح زير کشت (9 تا 10 هزار هکتار)، توليد اين محصول از 5/5 ميليون تُن به  5/1 ميليون تُن کاهش داشته که با بهره‌گيري از آبياري نوين و مديريت مصرف آب مي‌توان سطح کشت و توليد را حفظ کرد. وي تأکيد کرد: بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي در زراعت سيب زميني صورت گيرد که ضمن تأمين توليد داخلي، صادرات هم انجام شود. اصغري ادامه داد: عملياتي شدن صادرات قراردادي راهکاري براي حل مشکل بازرگاني در صادرات سيب زميني است که بايد از سوي انجمن سيب‌زميني‌کاران پيگيري شود. مديرکل دفتر محصولات علوفه‌اي و جاليزي وزارت جهاد کشاورزي با تأکيد بر راه‌اندازي سامانه جمع‌آوري اطلاعات به روز زراعت سيب زميني توسط انجمن سيب زميني کاران، افزود: اين اقدام مي‌تواند برنامه‌ريزي درست در حمايت از اين قشر توليدکننده در حوزه توليد، بازار و صادرات صورت دهد.

عوارض نگران‌کننده صادرات

رئيس اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي گلستان  نيز در گفت‌وگو با بازار، ضمن اشاره به چالش‌هاي سيب زميني کاران و بحران‌هاي موجود در زمان برداشت گفت: گلستان هر ساله در زمان برداشت سيب‌زميني با چالش‌هاي زيادي مواجه مي‌شود و هميشه فصل برداشت اين محصول با بحران مواجه است. امير يوسفي افزود: در سال‌هاي گذشته خريد تضميني و دپو سيب‌زميني گلستان سبب شد برخي محصولات در انبارها از بين برود به همين منظور تصميم گرفته شد محصولات در سردخانه‌ها نگهداري تا از ضايعات جلوگيري شود. يوسفي با بيان اين مسئله که امسال نيز قبل از برداشت سيب زميني گلستان، دو موضوع موجب نگراني کشاورزان شده، گفت: دولت بدون اينکه نشستي با انجمن و بخش خصوصي داشته باشد، 60 درصد عوارض صادرات براي اين محصول تعيين کرد. وي ادامه داد: پس از پيگيري‌هاي بخش خصوصي و انجمن سيب زميني کاران عملاً 60 درصد عوارض اعمال نشد، اما بعد با مانع جديد عدم صدور گواهي‌نامه قرنطينه نباتي براي صادرات مواجه شديم.

ضرر توليدکنندگان

 رئيس اتاق بازرگاني گرگان خاطرنشان کرد: با توجه به اينکه امسال کشت و بارندگي خوبي داشتيم و همچنين سيب زميني از گذشته نيز در داخل انبارها وجود دارد، صادرات سبب کنترل بازار مي‌شود. يوسفي با بيان اينکه مقدار سيب زميني در انبار زياد است و جاي نگراني وجود ندارد، تصريح کرد: از آنجايي که قيمت تمام شده اين محصول براي کشاورز بالاي 10 هزار تومان است، اگر بازار با چالش مواجه شود، سيب زميني کاران نمي‌توانند عايدي داشته باشند. وي با اشاره به اين مسئله که امسال به دليل رطوبت زياد سيب زميني‌هاي زودرس گلستان تناژ خوبي نداشتند، ابراز اميدواري کرد: با رسيدن به پيک برداشت سيب زميني‌هاي ميانرس که هم صنعتي و هم تأمين‌کننده بازارهاي مصرف روزانه است، شاهد توليد خوبي باشيم. رئيس اتاق بازرگاني گلستان ادامه داد: با پيگيري‌هاي انجام شده و ديدار با معاون وزير جهاد کشاورزي، درخواست بخش خصوصي اين بود که به جاي 10 هزار تن صادرات، مجوز صادرات پلکاني داده شود تا جاي نگراني نيز براي تأمين بازار داخلي وجود نداشته باشد. وي يادآور شد: بايد صادرات انجام شود تا بتوانيم قيمت اين محصول را بين 10 تا 11 هزار تومان متعادل نگه داريم. يوسفي همچنين تأکيد کرد: با توجه به اينکه در کشورهاي همسايه تقاضا براي سيب زميني گرگان وجود دارد، از طريق صادرات مي‌توانيم بخشي از سيب زميني استان را صادر کنيم.

صادرات تنها نسخه شفابخش

در همين ‌باره رئيس انجمن سيب زميني کاران گلستان با اشاره به کاهش شديد قيمت سيب‌زميني در گلستان گفت: برداشتن موانع صادرات، تنها راه حل نجات سيب زميني گلستان است. رمضان مقصودلو در گفت‌وگو با ايسنا اظهار کرد: به دليل همزماني برداشت سيب‌زميني در استان گلستان با چهار استان ديگر قيمت سيب‌زميني در ارديبهشت ماه افت شديدي داشت. در همين مقطع، وزارت کشاورزي اقدام به جلوگيري از صادرات سيب زميني کرد که همين مسئله سبب افت بيشتر قيمت سيب زميني شد تا جايي که قيمت سيب زميني در بازار از قيمت تمام شده آن براي کشاورز هم پايين‌تر آمد. وي با اشاره به اينکه به دليل افت شديد قيمت سيب زميني چندين بار به مسئولان استان و تهران مراجعه و اعتراض خود را به گوش آن‌ها رسانديم، گفت: پس از جلسات پرشماري که با معاونان جهاد کشاورزي برگزار کرديم در نهايت به طور موقت تعرفه 60 درصدي که روي محصول سيب زميني گذاشته بودند را برداشتند. وي با بيان اينکه امسال حدود 5 هزار هکتار سيب زميني در گلستان کشت شده، تصريح کرد: پيش‌بيني مي‌شود حدود 100 هزار تن برداشت سيب زميني در استان داشته باشيم که با توجه به بيماري قارچي و برداشت زودهنگام شاهد کاهش برداشت اين محصول نسبت به سال‌هاي گذشته در گلستان خواهيم بود. رئيس انجمن سيب زميني کاران گلستان با اشاره به اينکه توليد هر کيلو سيب‌زميني براي کشاورزان 10 هزار تومان هزينه دارد، ولي در حال حاضر با قيمت 6 تا 8 هزار تومان در مزرعه از کشاورزان خريداري مي‌شود، گفت: پيشنهاد ما به مسئولان اين است که مجوز صادرات 10 هزار تن سيب زميني را در استان صادر کنند و اين صادرات به صورت پلکاني 2 هزار تني باشد تا هم مشکل کشاورزان حل شود و هم تعادل قيمت در بازار داخل حفظ شود. مقصودلو با تأکيد بر اينکه با خريد تضميني مخالف هستيم و اگر دولت نيز وارد شود بايد سيب زميني با قيمت توافقي و حمايتي از کشاورزان خريداري شود، گفت: تنها راه حل مشکل سيب‌زميني‌کاران استان، آزاد کردن صادرات است، در غير اين صورت حاصل دسترنج سيب زميني کاران به هدر خواهد رفت.