مناظره و غيريت


یاددداشت اول |

 بامسووليت سردبير

 

گفتمان يک روش فهم معنا در متن است، يک کلمه ممکن است در يک متن داراي يک معنا باشد اما همان کلمه در متني ديگر داراي بار معنايي ديگري باشد. همين اتفاق درباره زمان استفاده از کلمه يا کلمات نيز واقع مي شود، ممکن است يک کلمه در مکان و زماني بار معنايي متفاوتي با همان کلمه در زمان و مکان ديگري داشته باشد به اين خاطر  از منظري وسيع تر صاحب نظران کوشيده اند چارچوبهايي را براي فهم متن ارايه دهند تا نقاط تمايز و اشتراک متون و کلمات آشکار شود، بر اين اساس  يکي از اموري که در  روش گفتمان  به آن تاکيد مي شود، غيريت سازي است. غيريت سازي عبارت است از  تبيين نقاط تمايزي که بين دو گفتمان ، دو متن يا دو انديشه وجود دارد، دو طرف ممکن است مداوم از واژه هايي مانند آزادي، حقوق بشر،  انسان مدرن، دين، راه شهيدان و ..... استفاده کنند اما هر يک تلقي متفاوتي از آن واژه  يا اصطلاحات داشته باشند، هر دو ممکن است از حقوق بانوان سخن بگويند اما در بازنمايي يکي،حجاب اختياري و در بازنمايي ديگري ،حجاب اجباري باشد، هر دو ممکن است از آزادي بيان سخن بگويند، اما يکي آزادي مبتني بر قانون عرفي را مراد کند  و ديگري از آزادي بر اساس شريعت دفاع کند، دقيقا در اين نقاط است که با غيريت سازي مي توان نقاط شباهت يا اختلاف را آشکار کرد و مناظره نيز بر همين اساس انجام مي شود تا دو طرف با تبيين دقيق بازنمايي هاي خود از باورها و عملکرهاي خود، به انتخاب شهروندان کمک کنند اما آيا اين چنين شد؟  اينک  که مناظره ها به پايان رسيده است آشکار است که مديريت مناظره ها علاقه اي به شفاف کردن مفاهيم در منظر عمومي نداشت، احترام و رعايت آداب البته همواره ضروري است اما تبيين دقيق مفاهيم و روش حکمراني چيز ديگري است که در مناظره ها  چندان توجهي به آن نشد.

مباحث بنياديني مانند  جايگاه احزاب و نهادهاي مدني در حکمراني، آزادي، جمهوريت، حقوق شهروندان، رسانه هاي آزاد، حجاب اجباري و اختياري، برابري شهروندان، گشت ارشاد، آزادي عقيده بدون حذف حقوق شهروندي، اصناف و... موضوعات مختلفي که بايد با غيريت سازي براي مخاطبان آشکار مي شد که در گفت و گوهاي چند نفره  تبيين نشد. در حالي که همه ميدانيم رويکرد جليلي درباره حجاب، فيلترينگ، تعامل با دنيا، روابط با اقتصاد جهاني، آزاديهاي اجتماعي، راه اندازي احزاب و نهادهاي مدني، برابري اقوام  ايراني و.... با پزشکيان کاملا متفاوت است و بايد در مناظره ها اين تمايزها معلوم مي شد اما از همه مباحث با تعارف گذر شد، شايد تنها مجري مجرب دکتر حسين انتظامي بود که کوشيد سوالاتي جدي و عملگرايانه مطرح کند تا سيه روي شود هر که در او غش باشد و الا در باقي موارد عايدي زيادي نصيب شهروندان نشد، جز در دو مناظره واپسين که  آن هم به جدال کشيد. خداوند بهترينها را براي ايران مقدر نمايد.