حسينقلي قوانلو - جناب شريعتمداري مدير مسوول روزنامه كيهان چند روز قبل در سرمقاله روزنامه خود بيان داشتند كه دولت چهاردهم اسب آماده و زين كرده اقتصاد كشور را تحويل مي گيرد و به بيان آماري به وضعيت گل و بلبل شرايط اقتصادي كشور پرداخته است، مطالبي که هر شنونده اي را به لبخند وا مي دارد چه رسد به مخاطبان آگاه اين روزها. براي سنجش بيان ايشان در اين فرصت به بحث اشتغال در كشور مي پردازيم و نقد ساير بخشها را به آينده موكول ميكنيم. شريعتمداري گفته است: كشور با نرخ بيكاري كمتر از 8 درصد تحويل دولت چهاردهم ميشود و حال آنكه دولت سيزدهم دولت را با نرخ بيكاري حدود 10 درصد تحويل گرفته است. در مورد شاخص هاي نيروي كار و اشتغال ابتدا بايد بيان كنيم كه مقايسه فقط يك شاخص مانند نرخ بيكاري به تنهايي نشان از بهبود شرايط نيروي كار و اشتغال نميباشد و چه بسا در سالي نرخ بيكاري كاهش پيدا كند بدون اينكه هيچ اشتغالي در كشور ايجاد شود و دليل كاهش نرخ بيكاري كاهش مشاركت اقتصادي و افزايش جمعيت غير فعال در سطح كشور باشد مانند اتفاقي كه در دوران هشت ساله دولت احمدي نژاد در كشور افتاد و در طي هشت سال كه عملكرد افزايش شاغلين كشور در حدود صفر بوده ولي با كاهش مشاركت اقتصادي نرخ بيكاري هم نه تنها افزايش نداشته بلكه كاهش پيدا كرد،

لذا در زمينه بررسي شاخص هاي اشتغال بايد به طور همزمان نرخ مشاركت اقتصادي و نرخ اشتغال در كنار نرخ بيكاري مورد توجه قرار گيرد. براي مقايسه شرايط نيروي كار و اشتغال بايد يا شاخص هاي كل سال را با سالي ديگر مقايسه كرد و يا فصل هاي مشابه را در سالهاي مختلف مورد مقايسه قرار داد و مقايسه نتايج آمار اشتغال در فصل زمستان با فصل بهار در سالي ديگر نتايج گمراه كننده اي را خواهد داشت. براي مقايسه عملكرد اشتغال دولت سيزدهم خوشبختانه چند روز گذشته نتايج آمار اشتغال و شاخص هاي نيروي كار فصل بهار 1403 توسط مركز آمار همان دولت منتشر شد كه بخوبي نشان از آن دارد كه زين اسب اشتغال دولت سيزدهم بر خلاف شعار ايجاد يك ميليون شغل در سال كاملا كج بوده است. مطابق آمار منتشر شده مركز آمار اولا از بهار 1402 تا بهار 1403 در آخرين سال دولت سيزدهم اگرچه نرخ بيكاري نيم درصد كاهش يافته و به 7/7 درصد رسيده ولي اين كاهش اشتغال بدليل ثابت ماندن نرخ مشاركت اقتصادي كشور بوده و در كل يكسال مجموع افزايش تعداد شاغلين كشور حدود 439 هزار نفر بوده كه نشان از تحقق حدود 44 درصدي از برنامه ايجاد يك ميليون شغل در سال آخر دولت بوده و تازه اين ميزان اشتغال هم نه در بخش فعال و توليدي كشور بلكه در بخش هاي خدمات كشور اتفاق افتاده و عليرغم شعارهاي دولت قبل در زمينه فعال سازي واحدهاي راكد و نيمه فعال صنعتي و توليدي آمار مركز آمار ايران نشان ميدهد از بهار 1402 تا بهار 1403 مجموع شاغلين بخشهاي توليدي كشاورزي و صنعت نه تنها افزايش نداشته بلكه نسبت به بهار 1402 كاهش هم داشته و همه افزايش شاغلين كشور در بخش خدمات اتفاق افتاده است. مقايسه عملكرد سه ساله دولت سيزدهم هم نتايجي مشابه سال آخر دولت را نشان ميدهد بطوريكه از بهار 1400 تا بهار 1403 كه جمعيت بالاي 15 سال كشور با افزايش 2250415 نفري مواجه بوده است اگر چه نرخ بيكاري از 8/8 درصد در بهار 1400 با كاهش 1/1 درصدي به 7/7 درصد در بهار 1403 رسيده است ولي در طي سه سال دولت قبل مجموع تغييرات كل شاغلين كشور بجاي سه ميليون شغلي كه شعار آن را داده بودند حدود 1069634 نفر افزايش داشته است كه نشان از ايجاد ساليانه حدود 356 هزار شغل در سال بوده كه در حدود عملكرد ايجاد اشتغال دولت روحاني در هشت سال و حدود نيمي از عملكرد ايجاد اشتغال ساليانه در دولت خاتمي بوده است و بياد داريم كه در زمان خاتمي بدون هيچ شعار اقتصادي دولت ايشان ميانگين اشتغال ساليانه بالاي هفتصد هزار نفر در سال را از خود بجاي گذاشت و مجموع عملكرد دولت سيزدهم در سه سال نشان از تحقق حدود 35 درصد از برنامه ايجاد سالي يك ميليون شغل در سال دارد. علاوه بر اين آمار مركز آمار نشان ميدهد كه در سه سال دولت سيزدهم مجموع شاغلين بخش هاي توليدي كشاورزي و صنعت منفي 353281 نفر بوده و در طي سه سال حدود 654384 نفر از شاغلين بخش كشاورزي كاسته شده و با افزايش 301103 نفر به شاغلين بخش صنعت كه نشان از ايجاد سالي حدود 100 هزار شغل در اين بخش و تحقق حدود 30 درصد برنامه ايجاد شغل در بخش صنعت بوده مجموع شاغلين بخش هاي توليدي كشور منفي بوده و همه افزايش شاغلين در اين سه سال دولت سيزدهم در بخش خدمات اتفاق افتاده كه حدود همين مقدار شغلي بوده كه در اثر كرونا در بخش خدمات از بين رفته بود و عملا دولت سيزدهم در زمينه ايجاد اشتغال كار خاصي انجام نداده و فقط شاغلين بخش خدمات كه در اثر كرونا شغل خود را از دست داده بودند را با بهبود شرايط كرونايي به مشاغل خود برگردانده و اگر تعداد كل شاغلين كشور را با بهار سال 98 كه 24461929 نفر بودند را با 24745528 نفر شاغلين بهار 1403 مقايسه كنيم بخوبي ميتوان به اين نتيجه رسيد كه چرا عليرغم ورود 3632936 نفر به بازار كار فقط 283599 نفر يعني كمتر از 8 درصد موفق به يافتن شغل شده اند و نرخ اشتغال 8/39درصدي اشتغال در بهار سال 98 نشان از اين دارد كه در آن زمان حدود 40 درصد از جمعيت بالاي 15 سال كشور شاغل بوده اند ولي اين شاخص در بهار 1403 نشان ميدهد كه فقط 7/37 درصد( سي و هفت  مميز هفت) از جمعيت بالاي 15 سال شاغل ميباشند كه نشان از خراب تر  شدن شرايط شاخص هاي نيروي كار دارد و لذا بحران اشتغال روز بروز در حال سر برآوردن است ويکي از مهمترين مشكلات دولت دكتر پزشكيان حل مشكل اشتغال جوانان خواهد بود.